Κεφάλαιο 3
Επαναστατικά κινήματα στη Μακεδονία και την Κρήτη
Στα δύο προηγούμενα μαθήματα είδαμε τη βασιλεία του Όθωνα (1833-1862) και του Γεωργίου του Α΄(1863-1913) στο ανεξάρτητο ελληνικό κράτος. Επίσης, είδαμε τη σταδιακή αλλαγή των συνόρων του.
- Θυμόμαστε τις αλλαγές των συνόρων παρατηρώντας το χάρτη:
 |
| ΠΗΓΗ: daskalosa.eu |
Όπως γίνεται φανερό από τον χάρτη, υπάρχουν περιοχές με ελληνικούς πληθυσμούς που έμειναν έξω από τα σύνορά του.
- Ποιες περιοχές αναγνωρίζετε εκτός των συνόρων του ελληνικού κράτους;
- Πώς αντέδρασαν οι κάτοικοι των περιοχών αυτών;
Ας παρακολουθήσουμε τις εξελίξεις ανά περιοχή:
Α. Μακεδονία 1854:
- Ποιοι συμμετέχουν;
- Στο επαναστατικό κίνημα συμμετέχουν ντόπιοι και εθελοντές από την ελεύθερη Ελλάδα.
- Η «Αδελφότης» και η «Εθνική Άμυνα» είναι οι δύο μυστικές εταιρείες στην ελεύθερη Ελλάδα, έργο των οποίων είναι η στρατολόγηση και η αποστολή εθελοντών στις περιοχές αυτές.
- Επίσημα το ελληνικό κράτος κρατάει ουδέτερη στάση.
Για ποιους λόγους νομίζετε;
3. Ποια είναι η τύχη αυτού του κινήματος;
- Μαζί με τους ντόπιους Μακεδόνες πολεμούν και παλιοί αγωνιστές όπως ο Τσάμης Καρατάσος και ο Θεόδωρος Ζιάκας.
- Οι πιέσεις των Άγγλων και των Γάλλων στην κυβέρνηση του βασιλιά Όθωνα τον ανάγκασαν να ανακαλέσει τους οπλαρχηγούς που συμμετείχαν στον αγώνα των αλύτρωτων ελληνικών περιοχών. Οι δυτικές χώρες θεώρησαν πως οι εξεγέρσεις των αλύτρωτων ελληνικών περιοχών είχαν σχέση με τον Κριμαϊκό πόλεμο (1854-1856).
- Κριμαϊκός Πόλεμος (Οκτώβριος 1853 - Φεβρουάριος 1856): ένοπλη σύγκρουση μεταξύ της Ρωσίας από τη μία πλευρά και των συμμαχικών δυνάμεων της Βρετανικής, της Γαλλικής και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, καθώς και το Βασιλείου της Σαρδηνίας από την άλλη πλευρά. Ο πόλεμος αυτός υπήρξε το αποτέλεσμα ενός μακρόχρονου ανταγωνισμού συμφερόντων ανάμεσα στις κύριες ευρωπαϊκές δυνάμεις, για επιρροή και εκμετάλλευση των ανατολικών εδαφών της παραπαίουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
- Αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τη Μακεδονία, έπειτα από μεσολάβηση των Μεγάλων Δυνάμεων και κάτω από την πίεση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
 |
| ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org/ |
 |
| ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org/ |
Β. Μακεδονία 1878: είχε σκοπό της την κατάργηση
της Συνθήκης του Αγίου
Στεφάνου και την ένωση της Μακεδονίας με το ελληνικό
κράτος.
1. Για ποιο λόγο επιθυμούσαν την κατάργηση της Συνθήκης του
Αγίου
Στεφάνου;
Σύμφωνα με αυτήν το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας θα προσαρτούνταν
στη Βουλγαρία.
Μπορείς να δεις στο χάρτη τα σύνορα της Βουλγαρίας
σύμφωνα με τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου:
 |
| https://el.wikipedia.org/ |
2 .Ποιοι συμμετέχουν;
- Έλληνες επαναστάτες από την ελεύθερη Ελλάδα και τη Μακεδονία ξεσηκώνονται και κηρύσσουν την ένωσή της με το ελληνικό κράτος.
2. Ποια τα σημαντικά γεγονότα;
- Ο λοχαγός Κοσμάς Δουμπιώτης αποβιβάζεται στο Λιτόχωρο Πιερίας με εθελοντές.
- Βοηθάει ο επίσκοπος Νικόλαος.
- Οι επαναστάτες αντιμετωπίζουν πολυάριθμες τουρκικές στρατιωτικές δυνάμεις.
 |
| Το επαναστατικό λάβαρο της Δυτικής Μακεδονίας το 1878. ΠΗΓΗ: el.wikipedia.org |
 |
| Η επαναστατική σημαία της Δυτικής Μακεδονίας το 1878. ΠΗΓΗ:el.wikipedia.org |
- Τελικά χάνουν και διασκορπίζονται.
- Η επανάσταση αποτυγχάνει.
- Η Βουλγαρία διεκδικεί την περιοχή.
Συνέδριο του Βερολίνου (13 Ιουνίου - 13 Ιουλίου 1878) :
- Η ελληνική κυβέρνηση πείθει τις Μεγάλες Δυνάμεις να μην παραχωρήσουν την περιοχή στη Βουλγαρία.
- Η Μακεδονία παραμένει επαρχία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
 |
| Το συνέδριο του Βερολίνου. Πίνακας του Άντον φον Βέρνερ (Anton von Wemer) (1884) ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org/ |
Γ. Κρήτη 1866: Παρακινημένη από την προσάρτηση των
Επτανήσων στο ελληνικό κράτος,
η Κρήτη επαναστατεί
ζητώντας
την ένωσή της με το ελληνικό κράτος
Η Κρητική
Επανάσταση θεωρείται το δεύτερο '21.
- Στις 8 Νοεμβρίου 1866, οθωμανικές δυνάμεις πολιόρκησαν τη Μονή
πολιορκημένους, στη μονή είχαν βρει καταφύγιο και 700 γυναικόπαιδα.
- Μετά από ολιγοήμερες συγκρούσεις, η οθωμανική πλευρά έσπασε τον
επάλξεις. Την κρίσιμη εκείνη ώρα ο Κωστής Γιαμπουδάκης, ανατίναξε την
πυριτιδαποθήκη και η μονή σωριάστηκε σε φλεγόμενα ερείπια.
- Το συγκεκριμένο περιστατικό προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση στη διεθνή
τη φρίκη του ολοκαυτώματος διέσωσε ο Αμερικανός πρόξενος στα Χανιά, Στίλμαν,
και συγκέντρωσε, από πολλές πηγές, ο Μητροπολίτης Κρήτης Τιμόθεος
Βενέρης στο έργο του «Το Αρκάδι δια των αιώνων» (Αθήνα 1938). Φιλέλληνες
κινήθηκαν υπέρ των Κρητών με τη συγκρότηση επιτροπών και τη δημιουργία
εράνων.
- Στα τέλη του 1868 με τελεσίγραφό της η Τουρκία κατηγορούσε την Ελλάδα
επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων. Η Ελλάδα αναγκάστηκε να αποδεχτεί τους
όρους του τουρκικού τελεσίγραφου και να σταματήσει την έμπρακτη βοήθεια προς
την Κρήτη. Η Ελλάδα πληρώνει αποζημίωση στους Οθωμανούς.
 |
| Σημαία που χρησιμοποιήθηκε κατά την πολιορκία του Αρκαδίου, με τα αρχικά: Κ (Κρήτη), Ε (Ένωσις), Ε (Ελευθερία), Θ (Θάνατος).ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org/ |
 |
| Η μονή Αρκαδίου σήμερα ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org/ |
 |
| Η μονή Αρκαδίου σήμερα ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org/ |
 |
| Πίνακας αγνώστου ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org/ |
Δ. 1896 Κρήτη και Μακεδονία
- Οι δύο περιοχές εξεγείρονται ταυτόχρονα.
- Οι Μεγάλες Δυνάμεις παρεμβαίνουν και πάλι.
- Οι πολεμικές επιχειρήσεις διακόπτονται.
- Ο Σουλτάνος αναγκάζεται να παραχωρήσει αυτονομία στην Κρήτη.
- Οι ένοπλοι αγώνες αρχίζουν να δικαιώνονται.
 |
| Η σημαία της Κρητικής Πολιτείας (1896 – 1913). Πρόκειται για μια παραλλαγή της ελληνικής σημαίας του 1822 |
 |
| Ο θυρεός της Κρητικής Πολιτείας ήταν παραλλαγή αυτού του Βασιλείου της Ελλάδος, και εμφανιζόταν σε επίσημα έγγραφα καθώς και νομίσματα. |
ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org/
Ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον δραματοποιημένο ντοκυμαντέρ για την κρητική επανάσταση του 1866 και την ηρωική θυσία στο μοναστήρι του Αρκαδιού στο Ρέθυμνο.
Η μονή Αρκαδίου
Η ίδρυση του Ερυθρού Σταυρού
 |
| Ο Ερρίκος Ντυνάν |
 |
| Η μάχη στο Σολφερίνο |
