Κεφάλαιο 4

Η επανάσταση στη Στερεά Ελλάδα

Το μάθημα στο βιβλίο

Παρουσίαση   από τον Γ. Σουδία

Παρουσίαση  από τον Α. Μελιόπουλο

 Δύσκολες συνθήκες για την εξέγερση στη Σ. Ελλάδα

• αραιοκατοικημένη στα δυτικά
• άπειροι στα πολιτικά πρόκριτοι
• σημαντική παρουσία οθωμανικού στρατού
• ΘΕΤΙΚΟ: φημισμένοι και ικανοί Κλέφτες και Αρματωλοί στην περιοχή

- Συσκέψεις  (έναρξη του αγώνα στη Σ. Ελλάδα)

• Ιανουάριος 1821: Λευκάδα 
• Μάρτιος 1821: Βοιωτία 

- Επαναστατικές ενέργειες

1) Ανατολική Στερεά

• κατάληψη Σαλώνων (Άμφισσα)  (Πανουργιάς) με τη βοήθεια κατοίκων του Γαλαξιδίου
• κατάληψη Λιδωρίκι, Λιβαδειά, Αταλάντη, Θήβα
• Αθήνα περιορίζοντας του Τούρκους στην Ακρόπολη
• Χαλκίδα (Αντώνιος Κριεζής)

ΠΗΓΗ φωτογραφίας: daskalosa.eu

Πανουργιάς (Αρματωλός Σαλώνων)

Αντώνιος Κριεζής: αγωνιστής του 1821 και στη συνέχεια 2 φορές πρωθυπουργός της Ελλάδας (1849 - 1854)

 2) Δυτική Στερεά

• Αγρίνιο (Βραχώρι), Αιτωλικό, Μεσολόγγι - άφιξη Α. Μαυροκορδάτου 

Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος: Φαναριώτης, γόνος αριστοκρατικής οικογένειας αξιωματούχων (διερμηνείς, ηγεμόνες). Πολιτική προσωπικότητα που επεδίωκε τη στήριξη της Αγγλίας. Πρωθυπουργός της Ελλάδας (1833 - 1834 και 1854 - 1855) 

Αντιδράσεις Τούρκων

• Χουρσίτ Πασάς: τους πασάδες Κιοσέ Μεχμέτ και Ομέρ Βρυώνη

Χουρσίτ Πασάς

Κιοσέ Μεχμέτ

Ομέρ Βρυώνης

Οι Έλληνες περιμένουν τους Τούρκους:

•  Πανουργιάς: (θάνατος Ησαΐα) Ηράκλεια
• Δυοβουνιώτης: γέφυρα του Γοργοποτάμου

Οι Τούρκοι τους εκδίωξαν

• Διάκος: γέφυρα της Αλαμάνας

- Μάχη της Αλαμάνας: 23 Απριλίου 1821 - τραυματισμός αιχμαλωσία και μαρτυρικός θάνατος του Διάκου

- Χάνι της Γραβιάς

• 8 Μαΐου 1821: Οδυσσέας Ανδρούτσος με 118 άνδρες και ηρωική έξοδο - σημαντικές απώλειες για τους Τούρκους.

 

ΠΗΓΗ φωτογραφιών: anoixtosxoleio.weebly.com

Η συμβολή της θυσίας του Διάκου:

• Έδειξε ότι η Επανάσταση του 1821 δεν ήταν μια απλή εξέγερση, αλλά αποφασιστικός αγώνας για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού. 
• Ενέπνευσε τους Έλληνες αγωνιστές.

Η συμβολή της μάχης στο χάνι της Γραβιάς:

• Μεγάλες απώλειες για το οθωμανικό στράτευμα.
• Ανακόπηκε η πορεία του οθωμανικού στρατού προς την Πελοπόννησο.
• Τονώθηκε το ηθικό των εξεγερμένων Ελλήνων σε ολόκληρη τη Στερεά Ελλάδα.

Αθανάσιος Διάκος
Δημοτικό (κλέφτικο)
Τρία πουλάκια κάθουνταν ψηλά στη Χαλκουμάτα.
Το 'να τηράει τη Λειβαδιά και τ' άλλο το Ζητούνι,
το τρίτο το καλύτερο μοιρολογάει και λέει:
-Πολλή μαυρίλα πλάκωσε, μαύρη σαν καλιακούδα.
Μην ο Καλύβας έρχεται, μην ο Λεβεντογιάννης;
-Νουδ' ο Καλύβας έρχεται νουδ' ο Λεβεντογιάννης.
Ομέρ Βρυώνης πλάκωσε με δεκαοχτώ χιλιάδες.

Ο Διάκος σαν τ' αγροίκησε πολύ του κακοφάνη.
Ψηλή φωνή εσήκωσε, τον πρώτο του φωνάζει.
"Τον ταϊφά μου σύναξε, μάσε τα παλληκάρια,
δώσ' τους μπαρούτη περισσή και βόλια με τις χούφτες,
γλήγορα για να πιάσουμε κάτω στην Αλαμάνα,
που 'ναι ταμπούρια δυνατά κι όμορφα μετερίζια".

Παίρνουνε τ' αλαφριά σπαθιά και τα βαριά τουφέκια,
στην Αλαμάνα φτάνουνε και πιάνουν τα ταμπούρια.
"Καρδιά, παιδιά μου" φώναξε, "παιδιά μη φοβηθείτε,
σταθείτε αντρειά σαν Έλληνες και σα Γραικοί σταθείτε".

Ψιλή βροχούλα έπιασε κι ένα κομμάτι αντάρα,
τρία γιουρούσια έκαμαν, τα τρία αράδα αράδα.
Έμεινε ο Διάκος στη φωτιά με δεκαοχτώ λεβέντες.
Τρεις ώρες επολέμαε με δεκαοχτώ χιλιάδες.
Βουλώσαν τα ταμπούρια του κι ανάψαν τα τουφέκια
κι ο Διάκος εξεσπάθωσε και στη φωτιά χουμάει.
Ξήντα ταμπούρια χάλασε κι εφτά μπουλουκμπασήδες
και το σπαθί του κόπηκε ανάμεσα απ' τη χούφτα
και ζωντανό τον έπιασαν και στον πασά τον πάνουν.
Χίλιοι τον παν από μπροστά και χίλιοι από κατόπι.

Κι ο Ομέρ Βρυώνης μυστικά στον δρόμο τον ερώτα:
"Γίνεσαι Τούρκος Διάκο μου, την πίστη σου ν' αλλάξεις,
να προσκυνήσεις στο τζαμί, την εκκλησιά ν' αφήσεις";
Κι εκείνος τ' αποκρίθηκε και στρίβει το μουστάκι:
"Πάτε κι εσείς κι η πίστη σας, μουρτάτες να χαθείτε!
Εγώ Γραικός γεννήθηκα Γραικός θε ν' αποθάνω.
Α, θέλετε χίλια φλωριά και χίλιους μαχμουτιέδες
μόνον εφτά μερών ζωή θέλω να μου χαρίστε,
όσο να φτάσει ο Οδυσσεύς και ο Θανάσης Βόγιας".
Σαν τ' άκουσε ο Χαλίμπεης, αφρίζει και φωνάζει:
"Χίλια πουγκιά σας δίνω γω κι ακόμα πεντακόσια,
το Διάκο να χαλάσετε, το φοβερό τον κλέφτη,
γιατί θα σβήσει τη Τουρκιά κι όλο μας το ντοβλέτι".

Το Διάκο τότε παίρνουνε και στο σουβλί τον βάζουν.
Ολόρτο τον εστήσανε κι αυτός χαμογελούσε,
την πίστη τους τους ύβριζε, τους έλεγε, μουρτάτες:
"Σκυλιά, κι α' με σουβλίσετε ένας Γραικός εχάθη.
Ας είναι ο Οδυσσεύς καλά και ο καπετάν Νικήτας,
που θα σας σβήσουν την Τουρκιά κι όλο σας το ντοβλέτι". 

Σχολιάστε την πηγή  1 (σελ. 88)

• Ποιος είναι ο σκοπός της επιστολής του Οδυσσέα Ανδρούτσου στους κατοίκους του Γαλαξιδίου; 
• Ποια τα επιχειρήματά του;

ΠΗΓΗ Διαφανειών: Α. Αγγελόπουλος daskalosa.eu

 Κεφάλαιο 3

Η επανάσταση στην Πελοπόννησο

Το μάθημα στο βιβλίο

Παρουσίαση  από Α. Μελιόπουλο

Παρουσίαση  από Γ. Σουδία

Ερωτήσεις:
1. Για ποιους λόγους η Πελοπόννησος ήταν ο κατάλληλος τόπος;
2. Πώς έδρασαν ο Παπαφλέσσας και ο Κολοκοτρώνης;
3. Πώς έδρασαν οι Τούρκοι;
4. Πότε και πού ξεκίνησε η επανάσταση και πώς κλιμακώθηκε;
5. Τι κρίθηκε αναγκαίο για την επιτυχή εξάπλωση της επανάστασης; 
6. Τι έγινε τον Ιούνιο του 1821;
7. Ποια κάστρα κατέλαβαν οι Έλληνες;
8. Πώς αντιμετώπισε την ελληνική επανάσταση η Ιερή Συμμαχία στη Βερόνα; (πηγή σελ. 84)

 Ο Τρωικός πόλεμος

Το μάθημα  στο βιβλίο

Ο Τρωικός Πόλεμος ήταν η εκστρατεία των Αχαιών της Μυκηναϊκής Ελλάδας στην Τροία, η πολιορκία της και η άλωσή της. Κατά τους ιστορικούς έγινε από το 1193-1184 π.Χ.Ο πόλεμος που σήμερα θεωρείται βέβαιο ότι έγινε πραγματικά, συνδέθηκε με μύθους και έτσι συσκοτίστηκε το ιστορικό γεγονός. Κατά τη μυθολογική παράδοση λοιπόν αίτιος του πολέμου υπήρξε ο Πάρης, ο γιος του βασιλιά της Τροίας Πρίαμου. Τα γεγονότα του πολέμου έχουν φτάσει ως τις μέρες μέσα από το ομηρικό έπος της  Ιλιάδας.

1. Το μήλο της Έριδας

Χάρτης ΚΛΙΚ

ΠΗΓΗ: https://sigmapublications.com/maps_gr_grGreece.html

Συγγραφείς Σχεδιαγραμμάτων : Κατερίνα Καραλή, Κανέλλος Κανελλόπουλος, ​

Τη φράση "Το μήλο της Έριδας" τη χρησιμοποιούμε για κάτι που διεκδικούν ταυτόχρονα δύο ή και περισσότερα άτομα και που γίνεται αφορμή  φιλονικίας.

Κουιζ ΚΛΙΚ     by Anastasiatsiouni

Κουιζ 2 ΚΛΙΚ  by Missmelissa

ΠΗΓΗ: https://wordwall.net

2. Η θυσία της Ιφιγένειας

Συγγραφείς Σχεδιαγραμμάτων : Κατερίνα Καραλή, Κανέλλος Κανελλόπουλος, ​

Ακολουθούν αποσπάσματα από την κινηματογραφική ταινία "Ιφιγένεια" του Μ. Κακογιάννη, που  κυκλοφόρησε το 1977 και η υπόθεση ήταν βασισμένη στο έργο του  Ευριπίδη "Ιφιγένεια εν Αυλίδι". Συγκέντρωσε διθυραμβικά σχόλια και έφτασε μέχρι τα Όσκαρ καθώς ήταν υποψήφια για το χρυσό αγαλματίδιο, όμως έχασε το βραβείο για μια μόλις ψήφο. 

Ο χρησμός για τη θυσία της Ιφιγένειας

Το μήνυμα του γάμου

Η θυσία της Ιφιγένειας

Χάρτης της Ομηρικής Ελλάδας. Με πράσινο πλαίσιο απεικονίζονται οι χώρες των Αχαιών ηγετών και με πορτοκαλί οι χώρες των Τρώων και των συμμάχων τους

ΠΗΓΗ: https://el.wikipedia.org

3. Οι Αχαιοί φτάνουν στην Τροία

Παρουσίαση από Α. Μελιόπουλο

Συγγραφείς Σχεδιαγραμμάτων : Κατερίνα Καραλή, Κανέλλος Κανελλόπουλος, ​

Αχιλλέας

Ο Αχιλλέας ήταν γιος του Πηλέα  (γι' αυτό τον αποκαλούσαν και Πηλείδη), βασιλιάς των Μυρμιδόνων στη Φθία (σημερινή ανατολική - βορειοανατολική Φθιώτιδα), η οποία βρίσκεται κοντά στα Φάρσαλα και της  Θέτιδας.  Σύμφωνα με το μετα-Ομηρικό μύθο, η Θέτις προσπάθησε να κάνει τον Αχιλλέα άτρωτο, βουτώντας τον στα νερά της Στύγας, όμως πιάνοντάς τον από τη φτέρνα, τον άφησε τρωτό σ' αυτό το σημείο. 

Σε μια νεότερη και λιγότερο δημοφιλή εκδοχή, η Θέτιδα άλειφε το αγόρι με αμβροσία κι έπειτα το έβαζε κάθε βράδυ πάνω από τη φωτιά ώστε να κάψει τα θνητά μέρη του κορμιού του. Όταν μια νύχτα ο Πηλέας είδε τη Θέτιδα να κάνει κάτι τέτοιο τρόμαξε (επειδή νόμιζε ότι ήθελε να σκοτώσει το παιδί) και γι'αυτό γρήγορα πήγε και τράβηξε τον Αχιλλέα από τη φωτιά. Εξοργισμένη, η Θέτιδα εγκατέλειψε πατέρα και γιο και επέστρεψε στη θάλασσα, κοντά στις αδερφές της, τις Νηρηίδες. Ο Πηλέας τον έδωσε μαζί με τον μικρό φίλο του, τον Πάτροκλο στον κένταυρο Χείρωνα, στο όρος Πήλιο, να τον μεγαλώσει.

 

κουίζ ΚΛΙΚ

4. Ο θυμός του Αχιλλέα

Συγγραφείς Σχεδιαγραμμάτων : Κατερίνα Καραλή, Κανέλλος Κανελλόπουλος, ​

Παρουσίαση από Α. Μελιόπουλο

5. Ο θάνατος του Πάτρoκλου

Συγγραφείς Σχεδιαγραμμάτων : Κατερίνα Καραλή, Κανέλλος Κανελλόπουλος, ​

Οι σκηνές της ασπίδας του Αχιλλέα έχουν επίκεντρο τον πολιτισμένο άνθρωπο.

Μια πόλη σε καιρό ειρήνης (δυο βασικοί θεσμοί της πολιτισμένης κοινωνίας): ο γάμος και το δικαστήριο	·         Σκηνή ενός γάμου ·         Σκηνή μιας δίκης
Μια πόλη σε καιρό πολέμου (τα άγρια ένστικτα των ανθρώπων, ο πολιτισμός εκφράζεται στις μεθόδους πολέμου και στα όπλα)	·         Οι εχθροί πολιορκούν την πόλη ·         Οι πολιορκούμενοι αντιδρούν με ενέδρα ·         Πολύνεκρη μάχη
Γεωργική  ζωή (ο πολιτισμένος άνθρωπος καλλιεργεί με σύστημα τη γη, έχει τα κατάλληλα εργαλεία και απαλύνει το μόχθο με τη διασκέδαση)	·         Όργωμα ·         Θερισμός ·         Τρύγος
Κτηνοτροφική ζωή (ο πολιτισμένος άνθρωπος οργάνωσε την κτηνοτροφία ώστε να έχει τροφή και πρώτες ύλες)	·         Κοπάδι βοδιών ·         Κοπάδι αρνιών
Χορός (δείχνει την ανάπτυξη των καλών τεχνών και το ανώτερο επίπεδο της κοινωνικής ζωής του πολιτισμένου ανθρώπου. Λινά ρούχα, χρυσά όπλα, μουσική, ποίηση, χορός )	·         Ομάδα νέων χορεύει ·         Ο αοιδός παίζει κιθάρα   ·         Ο κόσμος παρακολουθεί

 

Περιγραφή της ασπίδας

-Στο κέντρο της ασπίδας ο Ήφαιστος φιλοτεχνεί τη γη, τη θάλασσα και τα ουράνια σώματα.

-Στη δεύτερη ζώνη απεικονίζονται δυο πόλεις σε ειρηνικές και πολεμικές σκηνές αντίστοιχα.

-Στην Τρίτη ζώνη απεικονίζονται τρεις σκηνές από τη γεωργική ζωή: όργωμα θερισμός ,τρύγος.

-Η τέταρτη ζώνη περιλαμβάνει σκηνές από την ποιμενική ζωή: ένα κοπάδι πρόβατα που δέχεται επίθεση λιονταριών και ένας βοσκότοπος με κοπάδι πρόβατα.

-Στην Πέμπτη ζώνη απεικονίζονται σκηνές χορού .Εκεί αναγνωρίζουμε και τον ίδιο τον ποιητή στην μορφή του «θείου αoιδού».

-Τελευταίος αναφέρεται ο Ωκεανός ,τον οποίο ο ποιητής τον φαντάζεται ως ένα κύκλο ανάμεσα σε δυο διακοσμητικές ζώνες στη στεφάνη της ασπίδας.

            Για την κατασκευή της ασπίδας του Αχιλλέα επιστράτευσαν και ο Ήφαιστος και ο Όμηρος όλη τους την τέχνη. Η ασπίδα του Αχιλλέα είναι ένας ύμνος στην τεχνολογία, μια ποιητική παρουσίαση του πλέον περίφημου σε τέχνη έργου της ομηρικής εποχής. 

6. Ο Αχιλλέας σκοτώνει τον Έκτορα

Συγγραφείς Σχεδιαγραμμάτων : Κατερίνα Καραλή, Κανέλλος Κανελλόπουλος, ​

Παρουσίαση ΚΛΙΚ   του Α. Μελιόπουλου

Η μονομαχία

Η ταπείνωση του νεκρού Έκτορα

7. Το τέλος του Αχιλλέα

Συγγραφείς Σχεδιαγραμμάτων : Κατερίνα Καραλή, Κανέλλος Κανελλόπουλος, ​

Παρουσίαση ΚΛΙΚ    του Α. Μελιόπουλου

8. Ο Δούρειος ίππος και η καταστροφή της Τροίας

Συγγραφείς Σχεδιαγραμμάτων : Κατερίνα Καραλή, Κανέλλος Κανελλόπουλος, ​

Παρουσίαση ΚΛΙΚ   του Α. Μελιόπουλου

Η συνεννόηση των ανθρώπων με σήματα αρχίζει από πολύ παλιά, από την εποχή που παρουσιάστηκαν τα πρώτα ίχνη του πολιτισμού. Οι λαοί της Αφρικής, ακόμα και σήμερα, συνεννοούνται από χωριό σε χωριό με ρυθμικά χτυπήματα πάνω σ΄ένα είδος τυμπάνου, το ταμ ταμ.

 

Οι αρχαίοι Έλληνες, οι Ρωμαίοι, οι Κινέζοι άναβαν φωτιές πάνω στους λόφους για να καλέσουν σε γιορτή ή να προειδοποιήσουν για κάποιον κίνδυνο. Η φρυκτωρία είναι ένα σύστημα οπτικής επικοινωνίας με φρυκτούς, δηλαδή φλεγόμενους πυρσούς ή δαυλούς, που χρησιμοποιήθηκε κυρίως στην αρχαιότητα για τη μετάδοση μηνύματος σε μακρινή απόσταση. Το άναμμα του πρώτου πυρσού ακολουθούν διαδοχικά οι υπόλοιποι φρυκτωροί ώστε να αναμεταδοθεί η είδηση. Το δίκτυο αυτό αναπτύχθηκε κυρίως για στρατιωτικούς σκοπούς. Με αυτόν τον τρόπο μεταδόθηκε και το μήνυμα για την πτώση της Τροίας.

ΠΗΓΗ: https://m.facebook.com/Kastrologos/photos

 

Περιστέρια, αγγελιοφόροι, σήματα καπνού, χρωματιστές σημαίες, σωληνώσεις, επιστολές, μυστικοί κώδικες και άλλα, χρησιμοποιήθηκαν για την επικοινωνία.  

Οι αρχαίοι Έλληνες μπορούσαν να ανταλλάξουν πληροφορίες με αγγελιοφόρους που ονομάζονταν  ημεροδρόμοι. Ο πιο γνωστός ήταν ο Φειδιππίδης ο οποίος είχε διασχίσει το δρόμο από το Μαραθώνα ως την Αθήνα για να μεταφέρει το νέο της νίκης των Ελλήνων ενάντια στους Πέρσες. 

Η επικοινωνία όμως, ήταν πολύ δύσκολη.
Για φαντάσου π.χ. τα καράβια που ταξίδευαν μήνες στη θάλασσα χωρίς επικοινωνία;

Ποιος θέλει να γίνει εκατομμυριούχος; ΚΛΙΚ  (για να γίνεις όμως πρέπει να ξέρεις όλα τα γεγονότα του πολέμου)

Από τον Α. Μελιόπουλο

Μπορείς να διαβάσεις για τον Αχιλλέα παρακάτω:

Ο Αχιλλέας σε κλασικό εικονογραφημένο ΚΛΙΚ

ΠΗΓΗ: http://online.anyflip.com/swyjd/wwhy/mobile/index.html

ΚΟΥΙΖ ΚΛΙΚ    από U68561126   (πρέπει να ξέρεις όλα τα γεγονότα του πολέμου)