24. Η κρίση της εικονομαχίας
διχάζει τους Βυζαντινούς

Έναρξη της εικονομαχίας

Την αφορμή για την έναρξη της εικονομαχίας φαίνεται ότι έδωσε ένας καταστροφικός σεισμός που είχε επίκεντρο το θαλάσσιο χώρο μεταξύ Θήρας και Θηρασίας (726). Ο σεισμός ερμηνεύτηκε ως εκδήλωση θείας οργής, διότι, τάχα, η λατρεία των εικόνων αποτελούσε εκδήλωση ειδωλολατρίας στο χώρο της Εκκλησίας. Το 726 ο Λέων Γ' εξαπέλυσε την πρώτη επίθεσή του κατά των εικόνων. Με διαταγή του ο στρατός απομάκρυνε από τη Χαλκή Πύλη των ανακτόρων μια εικόνα του Χριστού. Το οργισμένο πλήθος αντέδρασε και ξέσπασαν οδομαχίες. Η αντίδραση κατά της εικονομαχικής πολιτικής απλώθηκε από την πρωτεύουσα στο Θέμα Ελλάδος (σημερινή ανατολική Στερεά Ελλάδα). Ο θεματικός στόλος κινήθηκε εναντίον του Λέοντος, αλλά κατατροπώθηκε κοντά στον Ελλήσποντο.

Το πρώτο επίσημο εικονομαχικό διάταγμα φαίνεται ότι εκδόθηκε το έτος 730 και προέβλεπε καταστροφή των εικόνων και διώξεις κατά των εικονοφίλων. Οι διώξεις αυτές πήραν στην πράξη διάφορες μορφές: βασανιστήρια, εξορίες, δημεύσεις περιουσιών.

Το διάταγμα βρήκε αντίθετη την εκκλησία της Ρώμης. Ο πάπας, δυσαρεστημένος, στράφηκε αργότερα προς τους Φράγκους και συνδέθηκε στενά με τους ηγεμόνες τους. Έτσι η εικονομαχία είχε αρνητικές συνέπειες για τις σχέσεις της Αυτοκρατορίας με τη Δύση.

Εικονομάχοι καλύπτουν την εικόνα τον Χριστού με ασβέστη. Μικρογραφία από το Ψαλτήρι Χλουντώφ (γύρω στο 830) (Μόσχα, Ιστορικό Μουσείο).

Παρουσίαση  από τον Γ. Σουδία

Επιχειρήματα υπέρ και κατά των εικόνων

ΠΗΓΗ: https://photodentro.edu.gr

Αιτίες, γεγονότα και συνέπειες της εικονομαχίας

ΠΗΓΗ: https://photodentro.edu.gr

25. Το Βυζάντιο φτάνει
στο απόγειο της ακμής του

Μακεδονική Δυναστεία

ΠΗΓΗ: https://anoixtosxoleio.weebly.com/

Παρουσίαση  από τον Γ. Σουδία

Ο Σόλωνας στην αρχαία Αθήνα είχε εισάγει το μέτρο της «σεισάχθειας» για να

προστατέψει τους φτωχούς από τους πλούσιους. 

Είναι γνωστό ότι με τη "σεισάχθεια" ο Σόλων έδωσε τέλος στην εξάρτηση των φτωχών αγροτών στην Αττική. Εκείνο που δεν είναι γνωστό και παραμένει θέμα διαμάχης ανάμεσα στους ερευνητές είναι η διαδικασία που ακολούθησε προκειμένου να αποκαταστήσει όσους είχαν πέσει θύματα της αυθαιρεσίας των πλουσίων, ακριβώς γιατί δεν υπήρχαν γραπτές διατάξεις (αυτό άλλωστε λέει και ο Σόλων σε ένα από τα ποιήματά του). Με τη "σεισάχθεια" τα χρέη ακυρώθηκαν και όσοι Αθηναίοι πολίτες είχαν δεσμευτεί να παράγουν και να προσφέρουν μερίδιο της σοδειάς τους (εκτήμοροι) αποδεσμεύτηκαν. Όσοι πάλι είχαν καταλήξει σκλάβοι στην Αττική, επειδή ήταν χρεωμένοι, απελευθερώθηκαν και όσοι είχαν πουληθεί εκτός ελλαδικού χώρου ως δούλοι, επέστρεψαν στην Αθήνα (Αριστοτέλης, Αθηναίων Πολιτεία 6, Πλούταρχος, Βίος Σόλωνα 15.3-5).

Παρόμοια μέτρα για την

προστασία των φτωχών γεωργών πήραν οι Ίσαυροι και οι Μακεδόνες αυτοκράτορες. Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι αυτό επαναλαμβάνεται συνέχεια;

Η εποχή των Μακεδόνων αυτοκρατόρων με τον Μίλτο και τον Χρόνη

26. Η ανάπτυξη των γραμμάτων και η
μελέτη των αρχαίων Ελλήνων κλασσικών

Το μάθημα στο βιβλίο

Παρουσίαση από τον Γ. Σουδία

Ο Λέων ο Φιλόσοφος ή Μαθηματικός γεννήθηκε στη Θεσσαλία γύρω στο 790. Απέκτησε εξαιρετική μόρφωση ταξιδεύοντας στην επαρχία και κυρίως στην 'Aνδρο, στα μοναστήρια της οποίας έβρισκε σπάνια χειρόγραφα. 'Aγνωστος ακόμη, κατέληξε στην Κωνσταντινούπολη, όπου έγινε ιδιωτικός δάσκαλος. Κατά τη διάρκεια των βυζαντινοαραβικών πολέμων ένας μαθητής του πιάστηκε αιχμάλωτος και μεταφέρθηκε στο αραβικό χαλιφάτο. Εκεί κατέπληξε το χαλίφη al-Ma'mun με τις μαθηματικές του γνώσεις και, όταν τον πληροφόρησε για το δάσκαλό του, ο Χαλίφης έστειλε πρεσβεία στο Βυζάντιο και κάλεσε το Λέοντα στο χαλιφάτο προσφέροντάς του πλούσια ζωή. Ο βυζαντινός αυτοκράτορας Θεόφιλος μαθαίνοντας την προσφορά του χαλίφη ζήτησε από το Λέοντα να παραμείνει στο Βυζάντιο και του πρόσφερε μια θέση διδασκαλίας σε ένα εκπαιδευτήριο της πρωτεύουσας. Το 840-843 ο Λέων διετέλεσε Μητροπολίτης της Θεσσαλονίκης. Στη συνέχεια επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη, όπου ανέλαβε τη διδασκαλία της φιλοσοφίας στη νεοσυγκροτημένη Σχολή της Μαγναύρας, μέχρι το θάνατό του, μετά το 869. Υπήρξε σπουδαίος μαθηματικός, αστρολόγος και φιλόσοφος. Σ' αυτόν αποδίδεται η κατασκευή μηχανημάτων που προειδοποιούσαν με φώτα από την Ταρσό της Κιλικίας στην Κωνσταντινούπολη για τις αραβικές επιδρομές, η δημιουργία των αυτομάτων, καθώς και η συγγραφή φιλοσοφικών, φιλολογικών και λογοτεχνικών έργων (επιγραμμάτων) που όμως δεν έχουν όλα σωθεί.

Ο Μιχαήλ Ψελλός υπήρξε ένας από τους  πολυγραφέστερους λογίους του Bυζαντίου. Mιχαήλ ήταν το μοναχικό του όνομα, ενώ το βαπτιστικό του όνομα ήταν Κωνσταντίνος.
Έλαβε εξαιρετική μόρφωση και κατέλαβε διάφορους τίτλους και αξιώματα στην Κωνσταντινούπολη.
Έγινε για πολύ σύντομο διάστημα μοναχός, αλλά ως φύση έντονα πολιτική, ξαναγύρισε στα εγκόσμια και κυριάρχησε στην πολιτική ζωή του Βυζαντίου κατά το β' μισό του 11ου αιώνα. Το τεράστιο έργο του περιλαμβάνει κείμενα ιστορικά, φιλοσοφικά, ρητορικά, φιλολογικά σχόλια, επιστημονικές πραγματείες, δοκίμια ιατρικά, νομικά, στρατιωτικά κ.ά. Το έργο του Xρονογραφία σε 7 βιβλία -παρά το όνομά της- αποτελεί ξεχωριστό δείγμα της κλασικίζουσας ιστοριογραφίας του Βυζαντίου. Συνεχίζει την ιστορία του Λέοντα Διάκονου και αναφέρεται στα γεγονότα της περιόδου 976-1078. Πραγματεύεται τη ζωή των αυτοκρατόρων της εποχής μέσα από ένα έντονα προσωπικό πρίσμα, ατομικά βιώματα, αντιθέσεις και συγκινήσεις. Eίναι χαρακτηριστικό ότι ο Ψελλός εισάγει το αυτοβιογραφικό στοιχείο στο έργο του. Αποφεύγει τις απόλυτες κρίσεις γύρω από τα πράγματα και τα πρόσωπα που περιγράφει και επιχειρεί να αποδώσει το σύνθετο και πολυδιάστατο χαρακτήρα τους. Σε πολλά σημεία το σύγγραμμα παρουσιάζει τη μορφή απομνημονευμάτων.

Στα βήματα του μοναχού Θεόδωρου