ΕΝΟΤΗΤΑ Β

Οι Έλληνες κάτω από την οθωμανική και
τη λατινική κυριαρχία (1453-1821)

Το μάθημα στο βιβλίο

Παρουσίαση από τον Γ. Σουδία 

Η Βυζαντινή αυτοκρατορία, ήδη από τον 13ο αιώνα, αντιμετώπιζε πάρα πολλά πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα (συνεχείς πολέμους με γειτονικούς λαούς, κοινωνικές ανισότητες, κλπ.).  

Η κατάκτηση λοιπόν του βυζαντινού κράτους από τους  Οθωμανούς το 1453 ήρθε ως φυσική συνέπεια της παρακμής του.

Θρύλοι και παραδόσεις για την Πόλη 

ΠΗΓΗ: https://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/8801

Μέσα σε δυο αιώνες όλες οι ελληνικές περιοχές είχαν κατακτηθεί. 

Η εξάπλωση του οθωμανικού κράτους

ΠΗΓΗ: https://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9310

Ιστοριογραμμή της οθωμανικής επέκτασης

ΠΗΓΗ: https://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/9360

Μόνο τα Ιόνια νησιά, με εξαίρεση την Λευκάδα για κάποια διαστήματα, δεν πέρασαν ποτέ στην οθωμανική εξουσία, αλλά βρίσκονταν κάτω από την κατοχή των Βενετών (μέχρι το 1797), και αργότερα των Γάλλων και των Άγγλων.  

ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ

Ο πρώτος αιώνας της υποδούλωσης: πολύ δύσκολος για τους Έλληνες και τους υπόλοιπους “Ρωμιούς”, τους χριστιανούς δηλαδή της αυτοκρατορίας.

 Πλούσιοι, ευγενείς και  λόγιοι:  κατέφυγαν  στις χώρες της Δύσης.

Άρχοντες: εξαφανίστηκαν 

 Φτωχοί:  παρέμειναν και προσπαθούσαν να υπομείνουν τα βάσανα της σκλαβιάς.

Δημογραφικές (και κοινωνικές - οικονομικές ) αλλαγές :  Αρκετοί άνθρωποι εγκαταστάθηκαν πάνω στα βουνά για να απολαμβάνουν κάποιας μορφής ελευθερία.  (Αυτό εξηγεί και τον μεγάλο αριθμό χωριών που σήμερα βρίσκονται σε δυσπρόσιτα και ορεινά μέρη.)

 Μετά τον 16ο αιώνα:   

• μικρότερη καταπίεση των Τούρκων. 
• μειώθηκαν οι στρατιωτικές συγκρούσεις στην ελληνική Χερσόνησο
• περιορίστηκε η φορολογία και το παιδομάζωμα.

Τονώθηκε η παιδεία και, με την συμβολή και των μορφωμένων Ελλήνων της Διασποράς, άρχισε να προετοιμάζεται το έδαφος για την Απελευθέρωση.

Υποδουλωμένοι Έλληνες: διατήρησαν γλώσσα, θρησκεία και παράδοση

Επαναστατικά κινήματα:  Σε όλη την διάρκεια της Τουρκοκρατίας ξεσπούσαν διάφορα επαναστατικά κινήματα. Όλα, όμως, είχαν τοπικό χαρακτήρα και ήταν ανοργάνωτα. Έτσι όλα κατέληγαν σε αποτυχία. 

ΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑ

1204: Κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους  

Οι Βενετοί και οι σύμμαχοί τους:   κατέκτησαν τα περισσότερα νησιά και τα σημαντικότερα λιμάνια της ελληνικής χερσονήσου. 

1204:  αρχίζει η περίοδος της λατινικής κυριαρχίας (ενετοκρατίας) που, για ορισμένες ελληνικές περιοχές, διαρκεί σχεδόν 6 αιώνες (1204 - 1797). Μέχρι το 1699 οι Οθωμανοί έχουν διώξει από παντού τους Βενετούς, εκτός από τα Επτάνησα, τα οποία παραμένουν ενετοκρατούμενα μέχρι το 1797. 

Πώς ήταν η διακυβέρνηση από τους Ενετούς;

Πολύ δύσκολη: για τους απλούς ανθρώπους. Οι Βενετοί και οι άλλοι Λατίνοι κατακτητές συμμάχησαν από τα πρώτα χρόνια των κατακτήσεών τους με τους ντόπιους Έλληνες αριστοκράτες και καταπίεζαν τον λαό (αστούς και αγρότες). 

Φτωχοί:  

• δεν μπορούσαν να συμμετέχουν στην διοίκηση 
• δεν είχαν τα ίδια δικαιώματα με τους Βενετούς
•  ήταν υποχρεωμένοι να κάνουν τις πιο βαριές δουλειές 
• και να πληρώνουν υπέρογκους φόρους.  

Αποτέλεσμα: συχνές εξεγέρσεις εναντίον των κατακτητών

«Ρεμπελιό των Ποπολάρων» (εξέγερση του  λαού):  Ζάκυνθος 1628 

Με τα χρόνια οι βενετικές κτήσεις έπεφταν η μία μετά την άλλη στα χέρια των Οθωμανών, οπότε οι Βενετοί αναγκάστηκαν να παραχωρήσουν περισσότερα προνόμια στους Έλληνες, αφού αυτοί ήταν που αναλάμβαναν το βάρος της άμυνας.