Ένας Ιρλανδός φιλέλληνας, ο συνταγματάρχης Λέστερ Στάνχοπ, είχε μεταφέρει στην απελευθερωμένη Ελλάδα τα τυπογραφεία που έλειπαν. Κι ένας άλλος φιλέλληνας, ο Ελβετός Ιωάννης Ιάκωβος Μάγερ, το πρώτο από τα 211 φύλλα μιας εφημερίδας με τίτλο Ελληνικά Χρονικά. Στο πέμπτο φύλλο της, με ημερομηνία 19 Ιανουαρίου 1824, η εφημερίδα δημοσίευσε ένα μικρό, ανώνυμο άρθρο, υπό τον τίτλο «Ἡ δημοσίευσις εἶναι ψυχή τῆς δικαιοσύνης».
Το πρωτοσέλιδο της εφημερίδας «Providence Patriot» που κυκλοφόρησε στη Νέα Υόρκη στις 15 Αυγούστου του 1821, φιλοξενούσε ένα άρθρο έκπληξη για την ελληνική επανάσταση...
Η πτώση του Μεσολογγίου άνοιξε το δρόμο για την πολιορκία της Ακρόπολης από τον Κιουταχή. Αντιμέτωπός του βρέθηκε ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, ο οποίος το φθινόπωρο του 1826 πέτυχε σημαντικές νίκες. Ο θάνατος του όμως, τον Απρίλιο του 1827, οδήγησε στην παράδοση της Ακρόπολης στους Οθωμανούς Τούρκους.
Την Ακρόπολη υπεράσπιζε ο Γιάννης Γκούρας, γενναίος και ικανός οπλαρχηγός, που είχε οργανώσει ισχυρή αντίσταση απέναντι στον Κιουταχή.
Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη του Δ. Σαββόπουλου
Η οθόνη βουλιάζει σαλεύει το πλήθος
εικόνες ξεχύνονται με μιας
πού πας παλικάρι ωραίο σαν μύθος
κι ολόισια στο θάνατο κολυμπάς
Και όλες οι αντένες μιας γης χτυπημένης
μεγάφωνα και ασύρματοι από παντού
γλυκά σε νανουρίζουν κι εσύ ανεβαίνεις
ψηλά στους βασιλιάδες τ' ουρανού
Ποιος στ' αλήθεια είμαι εγώ και πού πάω
με χίλιες δυο εικόνες στο μυαλό
προβολείς με στραβώνουν και πάω
και γονατίζω και το αίμα σου φιλώ
Πού πας παλικάρι πομπές ξεκινούνε
κι οι σκλάβες σου ουρλιάζουν στο βωμό…
Τσάμικος Μάνος Χατζηδάκις και Νίκος Γκάτσος
Στα κακοτράχαλα τα βουνά με το σουράβλι και το ζουρνά πάνω στην πέτρα την αγιασμένη χορεύουν τώρα τρεις αντρειωμένοι. Ο Νικηφόρος κι ο Διγενής κι ο γιος της Άννας της Κομνηνής.
Δική τους είναι μια φλούδα γης μα εσύ Χριστέ μου τους ευλογείς για να γλιτώσουν αυτή τη φλούδα απ’ το τσακάλι και την αρκούδα. Δες πως χορεύει ο Νικηταράς κι αηδόνι γίνεται ο ταμπουράς.
Από την Ήπειρο στο Μοριά κι απ’ το σκοτάδι στη λευτεριά το πανηγύρι κρατάει χρόνια στα μαρμαρένια του χάρου αλώνια. Κριτής κι αφέντης είν’ ο Θεός και δραγουμάνος του ο λαός.
ζουρνάς: πνευστό μουσικό όργανο που απαντάται από τα Βαλκάνια έως την Κεντρική Ασία. Συνήθως συνοδεύεται από νταούλι (μπάσο τύμπανο) στην λαϊκή μουσική της Ανατολίας.
Σάββατο 17 Φεβρουαρίου 2024
Ιστορία Κεφάλαιο 12
Η δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου - Διονύσιος Σολωμός
Επαναληπτικό Δευτέρα 26/02/2024
Κεφάλαια 6,7,9,10,11,12
1η πολιορκία του Μεσολογγίου
Μετά τη μάχη στο Πέτα (4 Ιουλίου 1822) ο τουρκικός στρατός κατευθύνθηκε προς το Μεσολόγγι με τον Κιουταχή, χωρίς να συναντήσει αξιόλογη αντίσταση. Στις 10 Οκτωβρίου ο Ομέρ Βρυώνης συναντήθηκε με τις δυνάμεις του Κιουταχή και στις 25 Οκτωβρίου έφτασαν έξω από το Μεσολόγγι, αλλά δεν πέτυχαν τα σχέδιά τους.
Οι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι είναι από τα κορυφαία έργα του Σολωμού και της νεοελληνικής ποίησης γενικότερα. Μπορούμε επίσης να πούμε ότι είναι το έργο ζωής του Σολωμού, αφού, όπως φαίνεται, τον απασχόλησε σε όλη τη διάρκεια της ώριμης ποιητικής του περιόδου.
Θέμα του είναι ο ηρωικός αγώνας των Μεσολογγιτών κατά τη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου (1825-1826) ως την απεγνωσμένη έξοδο, την παραμονή των Βαΐων. Ο ποιητής ξεκινώντας από το συγκεκριμένο ιστορικό γεγονός ανάγεται στον αγώνα του ανθρώπου για την ηθική, την εσωτερική του ελευθερία. Το έργο όμως ποτέ δεν ολοκληρώθηκε και έφτασε σ' εμάς σε χειρόγραφα «αποσπάσματα» συγκροτημένα σε τρία Σχεδιάσματα που το καθένα τους αντιπροσωπεύει όχι μονάχα διαφορετικό στάδιο επεξεργασίας αλλά και διαφορετική ποιητική αντίληψη. Το αρχικό σχεδίασμα, «συνθεμένο εις είδος προφητικού θρήνου εις το πέσιμο του Μεσολογγίου», πρέπει να γράφτηκε γύρω στα 1830.Το Β' Σχεδίασμα, σε στίχους δεκαπεντασύλλαβους ομοιοκατάληκτους ζευγαρωτούς, «εις το οποίον εικονίζοντο τα παθήματα των γενναίων αγωνιστάδων εις τες υστερινές ημέρες της πολιορκίας έως οπού έκαμαν το γιουρούσι», το δούλευε ο ποιητής από το 1833 ως το 1844, οπότε αρχίζει να το ξαναπλάθει σε νέα μορφή (Γ' Σχεδίασμα), σε στίχους λιτούς, χωρίς ομοιοκαταληξίες, αλλά αρμονικότατους.
1 Άκρα του τάφου σιωπή στον κάμπο βασιλεύει· Λαλεί πουλί, παίρνει σπυρί, κι η μάνα το ζηλεύει. Τα μάτια η πείνα εμαύρισε· στα μάτια η μάνα μνέει· Στέκει ο Σουλιώτης ο καλός παράμερα και κλαίει: «Έρμο τουφέκι σκοτεινό, τι σ' έχω γω στο χέρι; Οπού συ μου 'γινες βαρύ κι ο Αγαρηνός το ξέρει».
Η αντίθεση των πολιτικών και όσων διέθεταν προεπαναστατικά εξουσία και αυτών που διακρίθηκαν στις μάχες και θεωρούσαν αυτονόητο δικαίωμα τους τη συμμετοχή στα κοινά, αλλά και οι τοπικές αντιθέσεις και οι προσωπικές φιλοδοξίες οδήγησαν τελικά σε εμφύλια διαμάχη.
Πρώτη φάση (φθινόπωρο 1823-καλοκαίρι 1824): συγκρούστηκαν δύο παρατάξεις α) με επικεφαλής τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, αντιπρόεδρο του Εκτελεστικού
β) και Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, πρόεδρο του Βουλευτικού.
Όταν ο τελευταίος εξασφάλισε την υποστήριξη των ισχυρότερων προκρίτων της Πελοποννήσου και της Ύδρας, ο Κολοκοτρώνης αναγκαστικά υποχώρησε.
Ο Ιωάννης Κωλέττης
Δεύτερη φάση: (Ιούλιος 1824-Ιανουάριος 1825):
α) ο Μαυροκορδάτος και οι Υδραίοι συμμάχησαν με τον Ιωάννη Κωλέττη, που επηρέαζε πολλούς οπλαρχηγούς της Στερεάς Ελλάδας,
β) οι Πελοποννήσιοι τους οποίους απέκλεισαν από την εξουσία.
Όταν οι τελευταίοι συνασπίστηκαν, στρατεύματα από τη Στερεά λεηλάτησαν τη βόρεια Πελοπόννησο αναγκάζοντας τους Πελοποννήσιους να συνθηκολογήσουν. Οι νικητές φυλάκισαν τον Κολοκοτρώνη και τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, που λίγο αργότερα δολοφονήθηκε. Ο ίδιος ο Κολοκοτρώνης είδε το γιο του Πάνο να σκοτώνεται στην εμφύλια διαμάχη.
Νικητές: οι πολιτικοί και οι κοινωνικές ομάδες των Φαναριωτών και των πλούσιων εφοπλιστών των νησιών.
Συνέπειες:
Η Επανάσταση να στερηθεί έμπειρων και ικανών οπλαρχηγών, όπως ο Κολοκοτρώνης.
Αποδυνάμωση του επαναστατικού Αγώνα και μάλιστα σε μια κρίσιμη στιγμή που οι Οθωμανοί Τούρκοι οργανώνονταν για να καταστείλουν την Ελληνική Επανάσταση.
Ο σουλτάνος θα συμμαχήσει με τον πασά της Αιγύπτου Μεχμέτ Αλή με σκοπό να καταπνίξουν την Επανάσταση.
Ο απελευθερωτικός αγώνας θα περάσει στην πιο δύσκολη και κρίσιμη φάση του, με τον κίνδυνο οι Έλληνες να ηττηθούν.
Τουρκοαιγυπτιακό σχέδιο:
Οι αιγυπτιακές δυνάμεις, με αρχηγό τον Ιμπραήμ, θα κατέπνιγαν την επανάσταση:
στο Νότιο Αιγαίο (Κρήτη, Κάσο) και την Πελοπόννησο.
Οι τουρκικές δυνάμεις θα δρούσαν ανάλογα,
στο βόρειο Αιγαίο (Ψαρά) και τη Στερεά Ελλάδα.
Ενωμένοι Αιγύπτιοι και Τούρκοι θα χτυπούσαν
την Ύδρα και όσες περιοχές θα εξακολουθούσαν να αντιστέκονται.
Πράγματι, αιγυπτιακός στρατός κατέπνιξε την επανάσταση στην Κρήτη και κατέστρεψε την Κάσο, ενώ τουρκικές δυνάμεις έκαναν το ίδιο στα Ψαρά.
Ο ελληνικός στόλος κατάφερε να προστατέψει αποτελεσματικά τη Σάμο, την οποία προσπάθησε πολλές φορές να καταλάβει ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος. Στις 28 Αυγούστου 1824, στον κόλπο του Γέροντα, ο ελληνικός στόλος με επικεφαλής τον Ανδρέα Μιαούλη υποχρέωσε τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο να εγκαταλείψει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις με μεγάλες ζημιές. Το σχέδιο των Τούρκων και των Αιγυπτίων στη θάλασσα είχε αποτύχει.
Παρ' όλα αυτά ο Ιμπραήμ το χειμώνα του 1825 θα αποβιβαστεί στην Πελοπόννησο με μεγάλο στρατό και η ελληνική Επανάσταση θα διατρέξει θανάσιμο κίνδυνο.
Σκοπός των τοπικών κυβερνήσεων: Η οργάνωση του Αγώνα
Επειδή όμως οι τοπικές κυβερνήσεις αδυνατούσαν να συντονίσουν συνολικά την Επανάσταση, κρίθηκε απαραίτητη η ύπαρξη κεντρικής πολιτικής διοίκησης. Για το λόγο αυτό πραγματοποιήθηκαν Εθνοσυνελεύσεις με πρώτη αυτήν στην Επίδαυρο (Δεκέμβριος 1821 - Ιανουάριος 1822).
Θυμόμαστε ξανά τη μάχη του Πέτα στις 4 Ιουλίου 1822, όπου ο πολυάριθμος στρατός του Χουρσίτ νίκησε τις ελληνικές δυνάμεις με επικεφαλής τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Στις ελληνικές δυνάμεις συμμετείχαν και Φιλέλληνες αγωνιστές. Από τους 93 Φιλέλληνες, οι 68 σκοτώθηκαν. Το 1/3 περίπου της ελληνικής δύναμης σκοτώθηκε. Όσοι επέζησαν έφτασαν στο Μεσολόγγι και βάλθηκαν να το οχυρώσουν, έτσι ώστε να καθυστερήσουν οι Τούρκοι πολιορκώντας το.
ΠΗΓΗ: daskalosa.eu
Το καλοκαίρι του 1823 ο Σουλτάνος έστειλε στη Σ. Ελλάδα τον Μουσταφά Πασά με πολυάριθμο στρατό που στρατοπέδευσε στη θέση Κεφαλόβρυσο, με στόχο την άλωση του Μεσολογγίου.
Εκεί ξεχώρισε για τη δράση του ο Μάρκος Μπότσαρης, που καταγόταν από γνωστή και ονομαστή οικογένεια του Σουλίου. Δυστυχώς, σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια νυκτερινής αιφνιδιαστικής επίθεσης που επιχείρησε τον Αύγουστο του 1823, ωστόσο η αξία της θυσίας του είναι πολύ μεγάλη. (Για ποιους λόγους νομίζετε; Σκεφτείτε αφού διαβάσετε ολόκληρο το μάθημα).
Μελετάμε την καρτέλα με τα βιογραφικά του στοιχεία (πηγή: photodentro)
Ο διορισμός του Μπότσαρη ως Αρχιστράτηγου της Δυτικής Στερεάς, δυσαρέστησε τους άλλους οπλαρχηγούς.
Ο αγωνιστής, σε μια συγκινητική ομιλία στο Μεσολόγγι μπροστά στον κίνδυνο, έσκισε το δίπλωμά του θέλοντας να συμφιλιωθούν οι οπλαρχηγοί και έφυγε με τους Σουλιώτες να δώσει τον αγώνα.
«Το δίπλωμα το παίρνει όποιος μπορεί στη μάχη» τους είπε.
Στο Κεφαλόβρυσο, έξω από το Καρπενήσι έδωσε τη μεγάλη μάχη αιφνιδιάζοντας τους Τούρκους με γιουρούσι τη νύχτα (8 Αυγούστου 1823). Η νίκη ήταν μεγάλη, αλλά ο ήρωας τραυματίστηκε θανάσιμα από τουρκικό βόλι.Ο Μάρκος Μπότσαρης κηδεύτηκε στο Μεσολόγγι σε κλίμα οδύνης. Ήταν μόλις 33 ετών. Η επανάσταση έχασε ένα γενναίο αγωνιστή και έναν τίμιο στρατιώτη.
