Οι παρουσιάσεις και το φωτογραφικό υλικό είναι των συναδέλφων Γρηγόρη Ζερβού και Γιάννη Σουδία
ΠΗΓΗ: anoixtosxoleio.weebly.com
"Το ξυπόλητο τάγμα"
Βασισμένο σε αληθινή ιστορία. Την περίοδο της κατοχής μια ομάδα ορφανών παιδιών από τη Θεσσαλονίκη συγκροτούν μια ηρωική συμμορία, γνωστή ως Ξυπόλητο Τάγμα, που κλέβει τρόφιμα και φάρμακα από τους Γερμανούς και τους μαυραγορίτες. Ένα από τα ελάχιστα δείγματα ελληνικού νεορεαλισμού. Υποψήφιο για Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας 1954.
O Άκης ήταν γνωστός με το όνομα αυτό στους φίλους του πολύ πριν κυκλοφορήσει το βιβλίο αυτό. Mετά, έγινε πιο γνωστό το βιβλίο γιατί διαβάστηκε πολύ και όσοι πια μιλούν για τον Άκη εννοούν το βιβλίο. Mερικοί υπέπεσαν στο βαρύ λάθος να προσπαθήσουν να εξιχνιάσουν αν είναι ένα βιβλίο για παιδιά ή για μεγάλους.
Aυτό απασχόλησε τους μεγάλους που ήθελαν να έχει γραφτεί γι’ αυτούς, τόσο τους άρεσε. Tα παιδιά, που δεν έχουν ως αναγνώστες τέτοιες αγωνίες, κατάλαβαν αμέσως ότι είναι ένα βιβλίο για όλους και πολύ διασκέδασαν με όσα είναι γραμμένα σ’ αυτό για τους μεγάλους.
Oι βιβλιοκριτικοί ενθουσιάστηκαν πολύ και συμφώνησαν ότι το βιβλίο αυτό κρύβει πολλά νοήματα και ότι σατιρίζει την προπολεμική κοινωνία των ενηλίκων με χιούμορ, ότι είναι μια συναρπαστική ακροβασία πάνω στην αόρατη γραμμή του ρεαλισμού και του ονείρου, μια αιώρηση ανάμεσα στο αστείο και το πικρό, ότι είναι απολαυστικό και χρήσιμο ανάγνωσμα για τους μεγάλους, ότι παρατηρεί την αστειότητα των μεγάλων και την υποκρισία τους.
Ο Μικρός Ήρως
Ο Μικρός Ήρως ήταν εβδομαδιαίο ανάγνωσμα που συνέγραψε ο Στέλιος Ανεμοδουράς με το ψευδώνυμο Θάνος Αστρίτης και διάνθισε με σκίτσα του ο Βύρων Απτόσογλου.
Πρόκειται για τις περιπέτειες τριών ηρωικών Ελληνόπουλων (του Γιώργου Θαλάσση, τηςΚατερίνας και του "Σπίθα") κατά τη διάρκεια της κατοχής και του αγώνα τους απέναντι σε Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους φασίστες. Κυκλοφόρησε για μία ολόκληρη 16ετία, από το 1953 έως τον Ιούνιο του 1968.
Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2020
Ιστορία κεφάλαιο 3
Η θρησκευτική και πολιτική οργάνωση των Ελλήνων
Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως
Είναι το αρχαιότερο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Κωνσταντινούπολης και ένα από τα αρχαιότερα του κόσμου, αφού λειτουργεί σχεδόν αδιαλείπτως για πάνω από 500 χρόνια! Ιδρύθηκε το 1454 και θεωρείται η συνέχεια της Οικουμενικής Πατριαρχικής Σχολής που ίδρυσε ο Μ. Κωνσταντίνος!
Στην πορεία του χρόνου έχει αλλάξει πολλές φορές έδρα: Στην αρχή λειτουργούσε μέσα στο Πατριαρχείο (που στεγαζόταν στον ναό των Αποστόλων) και αργότερα σε διάφορες κατοικίες στο Φανάρι. Στα τέλη του 19ου αιώνα αποφασίστηκε να κτιστεί το σημερινό επιβλητικό κτήριο, κοντά στην έδρα του Πατριαρχείου. Κτίστηκε σε χρόνο ρεκόρ, μέσα σε μόλις 2 χρόνια (1881-1883)!
Στον θόλο, πάνω από το κεντρικό κτίριο, στεγάζεται το αστρονομικό παρατηρητήριο της Σχολής, που διαθέτει ένα παλιό τηλεσκόπιο.
Οι Έλληνες στα χρόνια της Τουρκοκρατίας είχαν μια μορφή κοινοτικής αυτοδιοίκησης από τα αρχαία και βυζαντινά χρόνια.
Οι Τούρκοι την προσάρμοσαν στις ανάγκες της δικής τους διοίκησης και πέτυχαν να ελέγχουν καλύτερα τους ραγιάδες και να εισπράττουν τους φόρους χωρίς έξοδα και φροντίδες. Οι κοινοτικοί άρχοντες, γνωστοί με πολλά ονόματα, όπως κοτζαμπάσηδες, δημογέροντες, πρόκριτοι, προεστοί κ.ά. προέρχονταν κυρίως από εύπορες οικογένειες.
Εκλέγονταν συνήθως για ένα χρόνο από τη συνέλευση του λαού (μάζωξη), που γινόταν στον αυλόγυρο της εκκλησίας. Την εκλογή όμως έπρεπε να την εγκρίνουν οι Τούρκοι. Αυτό δείχνει ότι οι κοινοτικοί άρχοντες έπρεπε να είναι αρεστοί στις οθωμανικές αρχές. Οι δημογέροντες εκπροσωπούσαν τους Έλληνες κι ήταν υπεύθυνοι να τηρούν την τάξη, όσες φορές η κρατική εξουσία δεν ήταν σε θέση να τη διατηρήσει.
Κύριο έργο τους ήταν να συντάσσουν τους φορολογικούς καταλόγους.
Οι δημογέροντες δίκαζαν κιόλας κτηματικές και άλλες διαφορές ανάμεσα στους κατοίκους της κοινότητας κι έβγαζαν τις αποφάσεις τους με βάση τα έθιμα (πατροπαράδοτες συνήθειες). Ξεχωριστό ενδιαφέρον έδειχνε η κοινότητα για την παιδεία. Πολλά σχολεία ιδρύθηκαν και λειτούργησαν τότε με δαπάνες των κοινοτήτων. Μερικές κοινότητες, εξαιτίας της θέσης τους, της παραγωγής που είχαν ή για άλλους λόγους, κατάφερναν να πετύχουν από το σουλτάνο το λεγόμενο «κοινοτικό προνόμιο». Στην περίπτωση αυτή πλήρωναν λιγότερους φόρους και γλίτωναν από ποικίλες καταπιέσεις. Το προνόμιο αυτά βοήθησε κάποιες περιοχές (Μέτσοβο, Ζαγόρι, Κυκλάδες, Χίος κ.ά.) να γνωρίσουν μεγάλη ανάπτυξη.
Ωστόσο, παρ' όλο που κάποιοι από αυτούς κυβερνούσαν με δικαιοσύνη και αισθάνονταν πατριώτες, κάποιοι άλλοι έβλεπαν με περιφρόνηση τον λαό και το μόνο που τους ενδιέφερε ήταν να διατηρούν την εξουσία και τα πλούτη τους.
Συχνά η συμπεριφορά τους προς τον λαό ήταν σκληρότερη κι από την συμπεριφορά των Τούρκων. Γι' αυτούς τους λόγους δεν συμπαθούσαν τους ξεσηκωμούς των υπόδουλων ραγιάδων, αφού έτσι θα κινδύνευαν τα προνόμιά τους.
Ερωτήσεις: 1. Ποιοι αποτελούσαν την ηγεσία των υπόδουλων Ελλήνων; 2.Ποια ήταν η θέση και ο ρόλος του Οικουμενικού Πατριάρχη; 3. Ν αναφέρετε τις διαφορετικές στάσεις του ορθόδοξου κλήρου απέναντι στην τουρκική κατάκτηση. 4. Ποιος ήταν ο ρόλος των Φαναριωτών στην πολιτική ηγεσία; 5. Ποιος ο ρόλος των Κοινοτικών Αρχόντων και ποια τα καθήκοντα τους ;
Για να προστατευτούν από τις καιρικές συνθήκες και τους εχθρούς,
ζούνε κάτω και μέσα στη γη σε κατοικίες με δωμάτια σκαμμένα στους βράχους
που θυμίζουν γιγάντιες μυρμηγκοφωλιές καταμεσής ενός σεληνιακού τοπίου.
Τα χωριά της Ματμάτα είναι χτισμένα από τον 6ο αι. μ.Χ. και έχουν
περίπου 700 σπίτια. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη
γεωργία και την κτηνοτροφία.
Οι Ινδιάνου Ουαράο στον ποταμό Ορινόκο -
Βενεζουέλα Νότια Αμερική (βίντεο)
Τα Γιούρτ των Καζάχων στα Αλτάια Όρη
Οι Καζάχοι είναι λαός που ζει στην κεντρική Ασία. Πολλοί από αυτούς είναι
νομάδες και είναι διασκορπισμένοι στις απέραντες στέπες. Μένουν σε γιουρτ.
Αυτά είναι μεγάλες κυκλικές σκηνές από δέρμα που στηρίζεται σε σκελετό από
ξύλα. Το γιουρτ από μέσα το ντύνουν με μάλλινο ύφασμα για μόνωση από το
τσουχτερό κρύο της στέπας.
Επειδή είναι νομάδες, οι σκηνές τους είναι κατασκευασμένες με τέτοιον τρόπο,
ώστε να στήνονται και να διαλύονται εύκολα.
Στην παρακάτω εικόνα βλέπουμε να έχουν μαζέψει την σκηνή και να τους έχει
μείνει μόνο ο ξύλινος σκελετός.
Το εσωτερικό των γιουρτ έχει ιδιαίτερη διακόσμηση.
Ένας νεολιθικός οικισμός στο Δισπηλιό Καστοριάς
Μαθηματικά κεφάλαιο 14
Πρώτοι και σύνθετοι αριθμοί
Το Κόσκινο του Ερατοσθένη είναι ένας απλός αλγόριθμος για την εύρεση
όλων των πρώτων αριθμών μέχρι έναν συγκεκριμένο ακέραιο.
Σαν αλγόριθμος είναι γρήγορος για μικρούς πρώτους .Δημιουργήθηκε από
τον Ερατοσθένη (275-194 π.Χ.) μαθηματικό, αστρονόμο και φιλόσοφο της
Αλεξάνδρειας. Επίσης υπολόγισε με μεγάλη προσέγγιση το μήκος του
Μεσημβρινού της Γης σε 39375 χλμ. αντί για 40000 χλμ. που
υπολογίζεται σήμερα.
Το κόσκινο του Ερατοσθένη (βίντεο)
Και μια και μιλήσαμε στη γεωγραφία για να δούμε και το πείραμα του Ερατοσθένη ....
Εκτός από τα κριτήρια διαιρετότητας των αριθμών που μάθαμε είναι και αυτά:
11: ένας αριθμός διαιρείται ακριβώς με το 11, αν το άθροισμα των διψήφιων τμημάτων του στα οποία τον χωρίζουμε από το τέλος προς την αρχή, αποτελεί αριθμό που διαιρείται ακριβώς με το 11 πχ: το 254210 αποτελείται από τα διψήφια τμήματα 25.42.10 (10+42+25= 77 Το 77 διαιρείται με το 11) και επομένως ο αριθμός αυτός διαιρείται με το 11.
12: ένας αριθμός διαιρείται ακριβώς με το 12, αν διαιρείται συγχρόνως με το 3 και το 4 πχ: το 732 διαιρείται με το 12 γιατί διαιρείται και με το 3 και με το 4.
15: ένας αριθμός διαιρείται ακριβώς με το 15, αν διαιρείται συγχρόνως με το 3 και το 5 πχ: το 285 διαιρείται με το 15 γιατί διαιρείται και με το 3 και με το 5.
Γεωγραφία κεφάλαιο 6
Το ηλιακό μας σύστημα
Τι πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες για τη δημιουργία του κόσμου;
Μία από τις μεγάλες στιγμές της ανθρωπότητας ήταν εκείνη που οι αστροναύτες
Άρμστρονγκ και Ώλντριν περπάτησαν στο έδαφος της Σελήνης στις 21 Ιουλίου
1969. Στο σημείο που πάτησαν για πρώτη φορά έστησαν μια πινακίδα που
Ήταν η αποζημίωση για την παραχώρηση του δικαιώματος να ζει κανείς και να λατρεύει τον θεό του. Κάθε χριστιανός από το δωδέκατο έτος της ηλικίας του και μέχρι τον θάνατό του όφειλε να εξαγοράζει κάθε χρόνο την άδεια αυτή. Πλήρωνε τον φόρο και παραλάμβανε από τον εισπράκτορα την προσωπική του απόδειξη, η οποία λεγότανε χαράτσι. Η απόδειξη ήταν χάρτινη και είχε κάθε χρόνο διαφορετικό χρώμα, έφερε δε το εξής κείμενο:
"ο φέρων το παρόν έχει την άδειαν να φέρη επί έν έτος την κεφαλήν επί των ώμων του"
ΠΗΓΗ: el.wikipedia.org
2. Ο φόρος αίματος (παιδομάζωμα):οθωμανική πρακτική απαγωγής νέων αγοριών, κυρίως χριστιανών των Βαλκανίων, με σκοπό την ανατροφή τους ως στρατιωτών ή τη στελέχωση υπηρεσιών του σουλτάνου.
3. Η δεκάτη:ισοδυναμούσε με το ένα δέκατο της αγροτικής παραγωγής και καταβαλλόταν σε είδος.
4. Φόρος εστίας: φόρος κατοικίας.
5. Έγγειος: Φόρος για τη χρήση της γης.
Β. Οι έκτακτοι φόροι - πρόστιμα - αγγαρείες
Αυτοί επιβάλλονταν για να αντιμετωπιστούν διάφορες έκτακτες ανάγκες, όπως οι
ολοένα και μεγαλύτερες απαιτήσεις των διοικητικών οργάνων, η επισκευή των
οχυρωματικών έργων και των σεραγιών, η συντήρηση των οδών και των γεφυρών,
η εξάρτυση του στρατού και του στόλου, ακόμη και η διατροφή των αλόγων και
υποζυγίων του οθωμανικού στρατού.
Για τους φόρους και για τα πρόστιμα οι Οθωμανοί θεωρούσαν συνυπεύθυνους
τα μέλη μιας κοινότητας ή μιας εργασιακής ομάδας.
Οι ψαράδες σε μια περιοχή για παράδειγμα, πλήρωναν όλοι πρόστιμο αν κάποιος
χρησιμοποιούσε τριχιές αλόγου για πετονιές ή αν αλίευε αντικανονικά.
εξάρτηση (εξαρτώ - εξαρτώμαι): κρεμώ από κάπου (κυριολεκτική χρήση της λέξης), βασίζω ή στηρίζω κάτι σε συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις, στηρίζομαι σε κάποιον ή κάτι, ορίζομαι από κάποιον, βρίσκομαι υπό την εξουσία ή τη δικαιοδοσία του (μεταφορική χρήση της λέξης).
Στη νέα ελληνική γλώσσα η λέξη εξάρτηση σπανίως χρησιμοποιείται με την κυριολεκτική σημασία της, ως κρέμασμα σε σημείο που προεξέχει ή (στον αθλητισμό) αιώρηση του σώματος από μονόζυγο ή δίζυγο.
Πολύ συχνότερη είναι η μεταφορική χρήση της λέξης, που μπορεί να δηλώνει:
προσκόλληση, έλλειψη αυτοτέλειας ή ανεξαρτησίας, σχέση που τελεί υπό τον έλεγχο άλλου: «Η εξάρτησή του από τη σύζυγό του τον οδηγεί σε λανθασμένες επιλογές».
σχέση υποταγής ή ολοκληρωτικής κυριαρχίας, κατάσταση ομηρείας: «Οι σχέσεις που διαμορφώνονται μεταξύ των οικονομικών υπερδυνάμεων του πλανήτη και των υπανάπτυκτων χωρών είναι σχέσεις εξάρτησης».
σχέση αιτίας-αιτιατού (αποτελέσματος): «Οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι η οικονομική αυτοδυναμία και η εθνική κυριαρχία βρίσκονται σε σχέση αμοιβαίας εξάρτησης».
εθισμό σε βλαβερές για τον ανθρώπινο οργανισμό ουσίες (ναρκωτικά, αλκοόλ κ.λπ.): «Η εξάρτησή του από το αλκοόλ αποδείχθηκε μοιραία».
εξάρτυση (εξαρτύω): ετοιμάζω, παρασκευάζω, εφοδιάζω ή εξοπλίζω.
εξάρτιση (εξαρτίζω): αρματώνω πλοίο, δηλαδή το εφοδιάζω ή το εξοπλίζω με τα απαραίτητα για την πλεύση του (το εξαρτίζω απαντά και στην αρχαία ελληνική γλώσσα με τη σημασία τού συμπληρώνω ή τελειώνω).
Λιτανεία:ονομάζεται η περιφορά ιερών εικόνων, του Τιμίου Σταυρού ή λειψάνων Αγίων ή και του Επιταφίου (την Μ. Παρασκευή), πάντοτε όμως εκτός του Ναού. Η Λιτανεία ανήκει στις θρησκευτικές τελετές.
(Λάρισα 1819, σκηνή καθημερινής ζωής Διαδραστική εικόνα-παρουσίαση αγροτικής σκηνής κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας, για την αισθητοποίηση και την κατανόηση όψεων της καθημερινής ζωής της εποχής).
Νεοελληνική τέχνη - Η ζωή των Ελλήνων στα χρόνια της Τουρκοκρατίας (δείτε το παρακάτω βίντεο)
Ο άξονας της Γης είναι πλάγιος προς το επίπεδο της τροχιάς της γύρω από τον Ήλιο. Στη θέση αυτή του άξονα κατά την περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο οφείλονται οι εποχές. Όταν το βόρειο ημισφαίριο έχει καλοκαίρι, τότε το νότιο ημισφαίριο έχει χειμώνα.
Σε περίπτωση που ο άξονας της Γης ήταν κάθετος, ο Ήλιος θα έλουζε με τις ακτίνες του το ίδιο και τα δύο ημισφαίρια, με αποτέλεσμα, να μην εναλλάσσονται οι εποχές. Έτσι, θα είχαμε 12 ώρες μέρα και 12 ώρες νύχτα και δε θα υπήρχαν εποχές.
Οι 4 εποχές και οι αρχαίοι Έλληνες
Ισημερίες
Ισημερία είναι το φαινόμενο κατά το οποίο η διάρκεια την ημέρας και της νύχτας είναι ίσες.
Η διάρκεια της μέρας και της νύχτας δεν είναι πάντα ίδια σε όλους τους τόπους.
Αυτό οφείλεται στη μικρή κλίση του άξονα της Γης.
Στον ισημερινό όλο το χρόνο η διάρκεια μέρας - νύχτας είναι ίση (12 ώρες),
ενώ οι περιοχές που βρίσκονται στους δύο πόλους έχουν έξι μήνες μέρα και έξι μήνες νύχτα.
Στους άλλους τόπους-εκτός των πόλων- η μέρα και η νύχτα έχουν την ίδια διάρκεια μόνο δύο φορές το χρόνο, κατά την εαρινή (21/3) και φθινοπωρινή ισημερία (23/9).
Ηλιοστάσια
Ηλιοστάσιο: το ημερονύκτιο του έτους κατά το οποίο η χρονική διαφορά μεταξύ ημέρας και νύχτας μεγιστοποιείται
Στις 21 Ιουνίου και στις 21 Δεκεμβρίου η διαφορά ανάμεσα στη διάρκεια της ημέρας και τη διάρκεια της νύχτας είναι η μεγαλύτερη.
Αυτό συμβαίνει γιατί τις δύο αυτές ημέρες ο Ήλιος απέχει τη μεγαλύτερη απόσταση από τον Ισημερινό.
Οι δύο αυτές ημέρες ονομάζονται ηλιοστάσια.
Στις 21 (ή 22) Ιουνίου έχουμε δηλαδή τη μεγαλύτερη διάρκεια ημέρας και τη μικρότερη διάρκεια νύχτας (θερινό ή βόρειο ηλιοστάσιο),
ενώ στις 21 (ή 22) Δεκεμβρίου το αντίθετο (χειμερινό ή νότιο ηλιοστάσιο).
