Η Γραμματική της ενότητας
Πώς μετατρέπουμε τον ευθύ σε πλάγιο λόγο

Ευθύς ονομάζεται ο λόγος, κατά τον οποίο μεταδίδονται τα λόγια κάποιου άμεσα, 
δηλαδή όπως ακριβώς τα είπε. Στον ευθύ λόγο, τα λόγια του ομιλητή μπαίνουν σε εισαγωγικά («…») ή πριν από τα λόγια μπαίνει παύλα (-).
«Τι μαγείρεψες σήμερα;» ή
- Τι μαγείρεψες σήμερα;

Πλάγιος ονομάζεται ο λόγος, κατά τον οποίο τα λόγια κάποιου μεταδίδονται έμμεσα. Δηλαδή, όχι ακριβώς όπως τα είπε ο ίδιος, αλλά όπως τα μεταφέρει ένα άλλο πρόσωπο. Στον πλάγιο λόγο δεν χρησιμοποιούμε εισαγωγικά ούτε παύλα.
Τον ρώτησα τι μαγείρεψε σήμερα.

Ø Πώς μετατρέπουμε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο

 Οι κύριες προτάσεις που έχουν ρήμα στην οριστική μετατρέπονται σε δευτερεύουσες ειδικές προτάσεις.

π.χ. - Θα βρέξει - ευθύς λόγος

       Είπε ότι θα βρέξει. - πλάγιος λόγος

Οι κύριες προτάσεις που έχουν ρήμα στην προστακτική (ή την υποτακτική) μετατρέπονται σε δευτερεύουσες βουλητικές προτάσεις.

π.χ. – Έλα αμέσως. - ευθύς λόγος

       Τον διέταξε να έρθει αμέσως. - πλάγιος λόγος

      - Ας παίξουμε. - ευθύς λόγος

       Πρότεινε να παίξουμε. - πλάγιος λόγος

 Οι κύριες ερωτηματικές προτάσεις που αρχίζουν με συνδέσμους, ερωτηματικές αντωνυμίες και επιρρήματα δεν αλλάζουν.

π.χ. – Γιατί δε με ειδοποίησες; - ευθύς λόγος

       Με ρώτησε γιατί δε τον ειδοποίησα. - πλάγιος λόγος

     - Ποιος ήρθε; - ευθύς λόγος

       Με ρώτησε ποιος ήρθε. - πλάγιος λόγος

      -Πόσο κοστίζει; - ευθύς λόγος

       Με ρώτησε πόσο κοστίζει. - πλάγιος λόγος

Οι κύριες ερωτηματικές προτάσεις που αρχίζουν χωρίς ερωτηματική λέξη μετατρέπονται σε δευτερεύουσες πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις που εισάγονται με το αν.

 π.χ. – Θα παίξουμε στο πάρκο το απόγευμα; - ευθύς λόγος

      Τον ρώτησε αν θα παίξουν στο πάρκο το απόγευμα. - πλάγιος λόγος

 Οι δευτερεύουσες προτάσεις δεν αλλάζουν.

π.χ. – Φοβόταν μήπως χαθεί. - ευθύς λόγος

        Είπε ότι φοβόταν μήπως χαθεί. - πλάγιος λόγος

 Τα πρόσωπα, οι αντωνυμίες και οι καταλήξεις των ρημάτων αλλάζουν, ανάλογα με το νόημα.

π.χ. – Περάσατε καλά; - ευθύς λόγος

        Μας ρώτησε αν περάσαμε καλά. - πλάγιος λόγος

   – Συναντήσαμε έναν παλιό μας συμμαθητή. - ευθύς λόγος

  Μας είπαν ότι συνάντησαν ένα παλιό τους συμμαθητή. - πλάγιος λόγος

Για να μετατρέψουμε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ:

•  Προσθέτουμε τα ονόματα των προσώπων που μιλούν είτε βάζουμε κάποια αντωνυμία στη θέση τους.

• Χρησιμοποιούμε συνδέσμους (ότι, πως, να, αν…) για να ενώσουμε τις προτάσεις. Μετατρέπουμε δηλαδή τις ανεξάρτητες σε εξαρτημένες. Πριν από τα λόγια του προσώπου που μιλά, βάζουμε ρήματα όπως λέω, ρωτώ, ανακοινώνω, υποστηρίζω, ζητώ, παρακαλώ, απαντώ.
  

•  Βάζουμε τα πρόσωπα των ρημάτων (συνήθως) στο τρίτο πρόσωπο ενικού ή πληθυντικού.

• Βγάζουμε τα εισαγωγικά, την παύλα και το ερωτηματικό (αν υπάρχει).

• Μπορεί να χρειαστεί να αλλάξουμε τους χρόνους.

• Αλλάζουμε τα χρονικά επιρρήματα:

              Τώρα – τότε
              Αύριο – την επόμενη μέρα  
              Σήμερα – την ίδια μέρα
              Χθες – την προηγούμενη ημέρα
              Αυτή τη στιγμή – εκείνη τη στιγμή

«Αύριο θα γράψουμε διαγώνισμα», ανακοίνωσε η δασκάλα στα παιδιά.
Η δασκάλα ανακοίνωσε στα παιδιά ότι αύριο θα γράψουν διαγώνισμα.


Σχηματισμός επιθέτων όπως στα αρχαία


–ύς, – ιά, –ύ
* Όπως το επίθετο ο βαθύς, η βαθιά, το βαθύ κλίνονται τα επίθετα:
ελαφρύς, βαρύς, μακρύς, παχύς, πλατύς, φαρδύς, τραχύς και άλλα.
-ύς, -εία, ύ

	Ενικός
Ονομαστική	ο ευθύς	η ευθεία	το ευθύ
Γενική	του ευθέος	της ευθείας	του ευθέος
Αιτιατική	τον ευθύ	την ευθεία	το ευθύ
Κλητική	- ευθύ	-ευθεία	-ευθύ
	Πληθυντικός
Ονομαστική	οι ευθείς	οι ευθείες	τα ευθέα
Γενική	των ευθέων	των ευθειών	των ευθέων
Αιτιατική	τους ευθείς	τις ευθείες	τα ευθέα
Κλητική	-ευθείς	-ευθείες	- ευθέα

 
* Σε επίσημο ύφος, κάποια επίθετα σχηματίζονται όπως τα επίθετα σε –ύς, – εία, –ύ και χρησιμοποιούνται σε στερεοτυπικές εκφράσεις, όπως: ταχεία αμαξοστοιχία, οξεία γωνία , βαρέα επαγγέλματα και άλλα.

– ής, – ής, –ές
* Όπως το επίθετο ο αληθής, η αληθής, το αληθές κλίνονται τα επίθετα:
ευγενής, ασθενής, δημοφιλής, επιμελής, επιεικής, διεθνής, αγενής και άλλα.
Προσέχω: το αρσενικό και το θηλυκό έχουν ίδιες καταλήξεις.

– ων, – ουσα, –ον
* Όπως το επίθετο ο ενδιαφέρων, η ενδιαφέρουσα, το ενδιαφέρον κλίνονται τα επίθετα:
πρωτεύων, δευτερεύων, μέλλων, εποπτεύων, υπάρχων, φλέγων, επείγων και άλλα.




Τα επίθετα σε –ύς, –ιά, –υ, -ύς, -εία, -ύ   –ων –ουσα, –ον  και –ης, –ης, –ες διατηρούν την κλίση των αρχαίων ελληνικών.

                                                   ο βαθύς, η βαθιά, το βαθύ

Πώς φτιάχνουμε μια εικονογραφημένη ιστορία

Για να φτιάξουμε μια εικονογραφημένη ιστορία:
1) Γράφουμε ή βρίσκουμε την ιστορία που θέλουμε να εικονογραφήσουμε.
2) Χωρίζουμε την ιστορία σε μέρη / σκηνές.
3) Για κάθε σκηνή της ιστορίας φτιάχνουμε ένα πλαίσιο.
4) Ζωγραφίζουμε τους ήρωες και το χώρο.
5) Φτιάχνουμε «συννεφάκια» και μέσα γράφουμε τα λόγια των ηρώων.
Προσέχω:
* Τα λόγια των ηρώων πρέπει να είναι σύντομα και σαφή.
* Βάζουμε τα κατάλληλα σημεία στίξης για να εκφράσουμε τα συναισθήματα των ηρώων.