Η κιβωτός της αλήθειας - Τα σχίσματα

Όταν οι άνθρωποι με τις επιλογές τους είχαν οδηγήσει τον κόσμο σε φοβερά αδιέξοδα, επειδή είχαν απομακρυνθεί από το θέλημα του Θεού, ήρθε ο κατακλυσμός. Τότε ο Θεός, ο οποίος ενδιαφέρεται πάντα για το καλό του ανθρώπου, συμβούλευσε το Νώε να κατασκευάσει μια κιβωτό, που θα έσωζε τους δίκαιους ανθρώπους και το ζωικό βασίλειο από τον κατακλυσμό.
Οι άνθρωποι, όμως, που είχαν σωθεί με θεία παρέμβαση, ξέφυγαν γρήγορα από το δρόμο του Θεού και έτσι το κακό δεν άργησε να ξαναγυρίσει στον κόσμο. Ο Θεός θέλησε να συμπαρασταθεί για άλλη μια φορά στους ανθρώπους, δίνοντάς τους Νόμο, που θα τους βοηθούσε να φτιάξουν ένα δίκαιο κόσμο. Έτσι, έδωσε στο Μωυσή τις Δέκα Εντολές, κάνοντας μια Διαθήκη (συμφωνία) μαζί του. Οι εντολές αυτές έπρεπε να φυλαχτούν καλά και να δοθούν και στις επόμενες γενιές, σαν μια κληρονομιά αλήθειας, που θα προφύλασσε τον κόσμο από την εξάπλωση της αμαρτίας και τις επιπτώσεις της.






Ο Μωυσής τις χάραξε πάνω σε δύο πέτρινες πλάκες και τις έβαλε σε ένα ξύλινο κιβώτιο, το οποίο έμοιαζε με την κιβωτό του Νώε. Αυτή ήταν η Κιβωτός της Διαθήκης, που αργότερα φυλασσόταν στο ναό του Σολομώντα.
Όταν όμως ήρθε στον κόσμο η πραγματική Αλήθεια, ο ίδιος ο Χριστός, οι νόμοι οι οποίοι ήταν γραμμένοι πάνω σε πέτρα, δηλαδή σ' ένα άψυχο υλικό, γέμισαν ζωή, και ο κάθε άνθρωπος που τους φύλαγε μέσα του έπρεπε και αυτός με τη σειρά του να τους δώσει σε άλλους ανθρώπους, που δεν τους γνώριζαν ακόμα.
Οι άνθρωποι αποτελούν τώρα πια την κιβωτό της Αλήθειας, την Εκκλησία, της οποίας κεφαλή είναι ο ίδιος ο Χριστός. Η Εκκλησία κατέγραψε την αλήθεια, που ο Χριστός μάς δίδαξε, στην Καινή Διαθήκη, στις αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων και στα έργα των Πατέρων της Εκκλησίας. Τα μέλη της Εκκλησίας έκαναν πράξη όσα μας δίδαξε ο Χριστός και με αυτόν τον τρόπο έγιναν οι πραγματικοί φύλακες της αλήθειας, αυτοί δηλαδή που τη διέσωσαν με λόγια και με έργα.
Στην Εκκλησία του Χριστού μπορούμε όλοι μας να γίνουμε μια «ζωντανή κιβωτός», που θα αναλάβει να φυλάξει την αλήθεια και να την παραδώσει υπεύθυνα στις γενιές των ανθρώπων, που θα έρθουν μετά από εμάς.

Η πορεία της Εκκλησίας στον κόσμο δεν ήταν ανέφελη. Από τα πρώτα χρόνια εμφανίστηκαν έριδες* ανάμεσα στους χριστιανούς και η Εκκλησία μας χωρίστηκε σε ομάδες που διεκδικούσαν για τον εαυτό τους την αλήθεια. Στις επιστολές του αποστόλου Παύλου έχουμε τις πρώτες μαρτυρίες για την ύπαρξη τέτοιων ομάδων στην Κόρινθο. Στην Α΄ προς Κορινθίους επιστολή διαβάζουμε γι' αυτές τις έριδες και για τη σύγκριση που έκαναν οι κάτοικοι της Κορίνθου μεταξύ του Χριστού, του αποστόλου Παύλου, του Απολλώ και του Κηφά**. Ο απόστολος Παύλος, όμως, κατηγορηματικά τονίζει ότι, όπως ο Χριστός είναι αδύνατον να διαμεριστεί, έτσι και το σώμα του Χριστού, που είναι η Εκκλησία, δεν είναι δυνατόν να είναι διαιρημένη.
Στα χρόνια που ακολούθησαν, η ενότητα της Εκκλησίας δοκιμάστηκε σκληρά από νέες διαμάχες και όταν ήταν Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ο Φώτιος (858-867 και 877-886 μ.Χ.) και Πάπας Ρώμης ο Νικόλαος Α΄, ήρθε η πρώτη μεγάλη ρήξη μεταξύ των Εκκλησιών της Ρώμης και της Κωνσταντινούπολης. Ο κυριότερος δογματικός** λόγος για τη διάσταση των δύο Εκκλησιών ήταν η προσθήκη, από τους Δυτικούς στο Σύμβολο της Πίστεως, της φράσης όταν γίνεται αναφορά στην εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος. Κυρίως όμως οι λόγοι ήταν πολιτικοί και εκκλησιαστικοί. Ο Πάπας θεωρούσε ότι μπορεί να επεμβαίνει και να ρυθμίζει σύμφωνα με τη δική του θέληση τις υποθέσεις της Ανατολικής Εκκλησίας, διεκδικώντας για τον εαυτό του τη θέση της κεφαλής όλης της Εκκλησίας. Ο πατριάρχης Φώτιος αντέδρασε σθεναρά σε αυτές τις απαιτήσεις του Πάπα και οι σχέσεις των δύο Εκκλησιών ψυχράθηκαν. Σιγά σιγά οι διαφορές μεταξύ της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως και της Ρώμης άρχισαν να γίνονται περισσότερες, αφού και στη θεολογία και στην εξέλιξη της λατρείας η Εκκλησία της Ρώμης ακολούθησε τη δική της πορεία.
Η τραγική κατάληξη αυτής της ρήξης των σχέσεων των δύο Εκκλησιών ήταν το μεγάλο σχίσμα το 1054 μ.Χ., όταν πάπας της Ρώμης ήταν ο Λέων ο Θ΄ και πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ο Μιχαήλ Κηρουλάριος. Τότε ο απεσταλμένος του Πάπα καρδινάλιος Ουμβέρτος, την ώρα της Θείας Λειτουργίας, κατέθεσε στην Αγία Τράπεζα, στον ιερό ναό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, ανάθεμα, το οποίο ανταπέδωσε λίγο αργότερα ο Μιχαήλ Κηρουλάριος.
H διάσπαση των χριστιανικών Εκκλησιών ήταν μια θλιβερή πραγματικότητα για τη μία, αγία και καθολική Εκκλησία του Χριστού. Από τότε μέχρι σήμερα έγιναν πολλές προσπάθειες για την αποκατάσταση της ενότητας της Εκκλησίας, χωρίς όμως ουσιαστικό αποτέλεσμα. Μια νέα περίοδος για τις σχέσεις των δύο Εκκλησιών άρχισε τον Ιανουάριο του 1964 όταν συναντήθηκαν στα Ιεροσόλυμα ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας ο Α΄ και ο Πάπας Παύλος ο Στ΄. Δύο χρόνια περίπου αργότερα, στις 7 Δεκεμβρίου του 1965, πραγματοποιήθηκε η αμοιβαία άρση των αναθεμάτων του 1054 μ.Χ., που για αιώνες υπήρξαν σοβαρό εμπόδιο για την προσέγγιση των Εκκλησιών.
Στην εποχή μας, ο οικουμενικός διάλογος και η προσέγγιση των Εκκλησιών είναι αίτημα επιτακτικό και ελπίδα των πιστών, οι οποίοι προσδοκούν, σύμφωνα με τα λόγια του Χριστού, όλοι να γίνουν ένα ( Ιωάν. 17,21).