Η Θεία Λένα (Αντιγόνη Μεταξά) και ο Θείος Λένον

Η Θεία Λένα (Αντιγόνη Μεταξά) και ο Θείος Λένον

Η Αντιγόνη Μεταξά (1905-16 Οκτωβρίου 1971) ήταν συγγραφέας παιδικής λογοτεχνίας, δημιουργός του πρώτου παιδικού θεάτρου στην Ελλάδα, καθώς και παραγωγός ραδιοφωνικών εκπομπών, που έμεινε γνωστή ως η "Θεία Λένα".

Βιογραφία

Γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν κόρη του εκπαιδευτικού Γεωργίου Μεταξά. Σπούδασε Παιδαγωγικά στο Παρίσι, και υποκριτική τέχνη στη δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών, απ΄ όπου αποφοίτησε με χρυσό μετάλλιο. Αργότερα εργάστηκε ως καθηγήτρια σ΄ αυτό διδάσκοντας απαγγελία και υποκριτική για πολλά χρόνια.
Το 1925 ανέλαβε πρωταγωνίστρια στο θέατρο Τέχνης του Σπύρου Μελά, καθώς και στα "Διονύσια" του Αιμίλιου Βεάκη. Το 1933 ίδρυσε τον πρώτο ελληνικό θίασο παιδικού θεάτρου, που λεγόταν "Το θέατρο του παιδιού", ή "Παιδικό θέατρο", που λειτούργησε χωρίς διακοπή ως την επιβολή της γερμανικής κατοχής, τον Απρίλιο του 1941, ενώ από το 1938 άρχισε να εργάζεται στον Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών ως τακτική συνεργάτρια και από το 1942 μέχρι το 1966 διευθύντρια της καθημερινής "Ώρας του Παιδιού". Πραγματοποίησε πολλές παιδικές εκπομπές με τίτλο "Η ώρα του παιδιού" χρησιμοποιώντας το ψευδώνυμο "Θεία Λένα", το οποίο χρησιμοποίησε και στο συγγραφικό της έργο. Το 1967 συνέχισε στη τηλεόραση της ΥΕΝΕΔ όπου το 1967 δημιούργησε το πρώτο ελληνικό παιδικό τηλεοπτικό πρόγραμμα.
Στο συγγραφικό της έργο περιλαμβάνονται περισσότερα από 50 παιδικά έργα. Ξεχωρίζουν "Το Θέατρο του Παιδιού" (τομ.4), "Η Ώρα του Παιδιού", "Ελάτε να ταξιδέψουνε" (τομ.4), "Χίλιες μορφές" (τομ.2), "Η θεία Λένα στα μικρά παιδιά", "Καλώς ήλθες μικρό μου".
Η Αντιγόνη Μεταξά είχε παντρευτεί τον Κώστα Κροντηρά, πρώτο σκηνοθέτη στο χώρο της ραδιοφωνίας και συνεργάστηκε μαζί του στο Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών. Για το σύνολο του έργου της τιμήθηκε με ειδικό βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών. Κόρη της Αντιγόνης Μεταξά και του Κώστα Κροντηρά ήταν η επίσης ραδιοφωνική παραγωγός Λήδα Κροντηρά, γνωστή από την παιδική εκπομπή "Καλημέρα παιδάκια".
Μετα τον θάνατο της μνημονεύεται στο πάρκο απέναντι από το μαιευτήριο "Έλενα Βενιζέλου" σε μια μαρμάρινη πλακέτα.

Η Νέα Εγκυκλοπαίδεια του παιδιού

Το 1967 κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ" ΦΥΤΡΑΚΗΣ & ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΟΣ το πεντάτομο έργο της "Η ΝΕΑ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ" μια εγκυκλοπαίδεια που απευθύνονταν κυρίως σε παιδιά και αποτελούσε ενημέρωση του αντίστοιχου δίτομου έργου που είχε κυκλοφορήσει το 1953.
Όπως γράφει η ίδια, στο αντί προλόγου εισαγωγικό κείμενο, η εγκυκλοπαίδεια περιέχει θέματα που συμπληρώνουν τη σχολική ύλη του δημοτικού και των πρώτων τάξεων του Γυμνασίου (εξατάξιο τότε). Θεωρούσε επίσης ότι μία εγκυκλοπαίδεια για παιδιά θα έπρεπε να έχει ένα ομοιόμορφο ύφος πράγμα που, πολύ φυσικά, λείπει από τις περισσότερες εγκυκλοπαίδειες και λεξικά καθώς γράφονται από διάφορους συγγραφείς. Περιείχε επίσης αντί φωτογραφιών και χαρτών πάρα πολλά σκίτσα και απλοϊκές ζωγραφιές Ελλήνων ζωγράφων.

Με ψευδώνυμο που απηχεί τη «θεία Λένα», αντίστοιχα ο «θείος Λένον» απαντούσε, στα ερωτήματα των «μεγάλων» αναγνωστών του επαναστατικού Θούριου. Ο Κώστας Λιόντης γράφει:

«Ποιος όμως ήταν ο «θείος Λένον»; Παρήχηση του Λένιν, παρωνυμίου του Βλαδίμιρ Ιλίτς Ουλιάνοφ, ευθεια αναφορά στον Τζων Λένον ή μεταλλαγή σε ανδρικό του «θεία Λένα», που φαίνεται και το πιο πιθανό; Μέσα στις πολιτιστικές σελίδες του περιοδικού «Θούριος» υπήρχε ένα διάστημα, μεταξύ ᾽81-82, στήλη με τίτλο, «Η αλληλογραφία μας. Μας ρωτάτε… σας απαντούμε», με υπογραφή, κάτω κάτω, «Ο θείος Λένον που σ´όλα απαντά». Συντασσόταν, ή σωστότερα, μαγειρευόταν εξ ολοκλήρου από τον Αναγνωστάκη. Η στήλη λάμβανε, δήθεν, επιστολές, και επί του θιγόμενου θέματος δημοσιευόταν μόνο απάντηση.»

Να θυμίσουμε πως ο Θούριος φιλοξένησε στις σελίδες του και κάποια από τα πιο καυστικά ποιήματα του Μανούσου Φάσση. Κι ίσως να μην είναι τυχαίο το ότι στη σειρά των εκδόσεων Αμοργός εμφανίζεται μετά την Παιδική Μούσα του Μανούσου Φάσση και η τελευταία μεγάλη συνέντευξη που έδωσαν ο Τζων Λένον και η Γιόκο Όνο στο περιοδικό Playboy το 1981.

Ο Κώστας Λιόντης συνεχίζει μιλώντας για το παιγνιώδες στον Μανούσο Φάσση - Μανόλη Αναγνωστάκη:

«Τόσο εδώ, στον «θείο Λένον», όσο και στη γνωστή ψευδωνυμία ως Μανούσος Φάσσης, υπάρχει η «αθέατη» κορύφωση του παιγνιώδους στον Αναγνωστάκη. Το έργο του δεν το χωρίζει, ούτε μπορεί να το χωρίσει, σινικό τείχος, αφού πρόκειται για το αυτό πρόσωπο, ασχέτως αν επινοεί και κατά καιρούς φοραέι διαφορετικές μάσκες, με πλέον καταξιωμένη εκείνην του ποιητή. Ανερμάτιστος και χωρίς πείρα στα βαθιά νερά της λογοτεχνίας, έχω, ωστόσο, την εντύπωση ότι ο Αναγνωστάκης ποτέ δεν απώθησε το μεγαλειώδες στοιχείο της «παιδικότητας». Γι´αυτό ακριβώς ο «παιγνιώδης» Αναγνωστάκης πρέπει, νομίζω, να συνυπολογιστεί με τον «σοβαρό» και ιδίως με τον «μελαγχολικό» Αναγνωστάκη».

«Κι όπως θα´ λεγε και η Θεία Λένα κλείνοντας την εκπομπή της: «Τώρα πέρασε η ώρα, φεύγουμε και μεις παιδιά, και αύριο την ίδια ώρα, θα τα πούμε με χαρά»!»