Ο Μανούσος Φάσης

 

Ο Μανούσος Φάσης 




Ο Μανούσος Φάσσης γεννήθηκε στην πόλη Λούντ της Σουηδίας από γονείς μετανάστες. Σπούδασε Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων και Παιδαγωγικά, επί τέσσερα χρόνια, στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλας, όπου έκανε και τη διδακτορική του διατριβή με θέμα: “Αγωγή του ποιητικού λόγου στην προσχολική ηλικία'.
Η ευρύτατη γλωσσομάθειά του (που του επιτρέπει να κινείται άνετα σε έξι τουλάχιστον γλώσσες, αγγλικά, σουηδικά, πορτογαλικά, ισπανικά, τουρκικά και φυσικά ελληνικά) τον οδήγησε από πολύ νωρίς σε συγκριτικές έρευνες γύρω από το παιδικό λαϊκό τραγούδι και ήδη έχει συγκεντρώσει πλούσιο υλικό που παραμένει μέχρι στιγμής αδημοσίευτο.
Αδημοσίευτο, άλλωστε, παραμένει και το πρωτότυπο ποιητικό έργο του Φάσση που αποτελείται από τις συλλογές: “Τα Ανώμαλα Ρήματα', “Τα Ρομαντικά και τα Εγκόσμια', “Ελεγείες και Σάτυροι', “Τα τραγούδια της Μαρκέλλας', “Το Φανταιζί', καθώς και το πεζό “La Pietra del Gran Sol'. Μια ανθολογία του με λαϊκά παιδικά τραγούδια της Πορτογαλίας και της Αγκόλας, θα κυκλοφορήσει σύντομα στις εκδόσεις μας.
Ο Μανούσος Φάσσης είναι μόνιμα εγκατεστημένος στην πόλη Κιρούνα της Βόρειας Σουηδίας και εργάζεται ως υποδιευθυντής του τοπικού παιδικού σταθμού που ανήκει στο Δήμο.


Γράφει από μνήμης ο Μανόλης Αναγνωστάκης στο γνωστό δοκιμιακό του σχεδίασμα (σ. 14-15):
"Θυμάμαι, αλλά δυστυχώς όχι ολόκληρο, ένα ποίημά του μόνον, και το θυμάμαι γιατί έκτοτε το τραγουδούσαμε στις εκδρομές, στο ρυθμό της «Πιτσιρίκας», ενός εκθαμβωτικού σουξέ της εποχής («πιτσιρίκα μη σε μέλει/ το φιλί σου είναι μέλι»), που το ακούγαμε από το πρωί ώς το βράδυ από τον πρώτο ραδιοφωνικό σταθμό της Ελλάδας, τον ιδιωτικό «Σταθμό Τσιγγιρίδη» (ποιος τον θυμάται αυτόν τον πρώτο Έλληνα πειρατή των ερτζιανών;) -ένα ποίημα που το 'χε ταιριάξει πάνω στο θέμα: «Ένα ελεύθερο απόγευμα».
Έλεγε λοιπόν ο Μανούσος (απ' ό,τι θυμάμαι):

Πήγαμε εκδρομή
στην Επανωμή
και παίξαμε ποδόσφαιρο όλη η τάξη
όλοι οι μαθητές
κι οι καθηγητές
που φέρθηκανν πολύ-πολύ εντάξει.
Πέντε ένα το σκορ
μα εγώ τον Χάρυ Μπωρ
ήθελα να πάω να δω στα «Ηλύσια»
και το 'σκασα κρυφά
μαζί με τον Σκουφά.


Ένα ποίημα του Μανούσου Φάσση, από τη συλλογή "Παιδική Μούσα", για τους μικρούς μας φίλους που ξεκίνησαν ήδη τις καλοκαιρινές τους διακοπές.
Αξίζει να παρατηρήσουμε πως ο Μανούσος χρησιμοποιεί στην ποίηση του, και κατά κάποιο τρόπο καθιερώνει, παράλληλα με τους καθιερωμένους, και γλωσσικούς τύπους όπως «σκολειό» (στροφή 13η) και «Οχτώβρη» (στροφή 18η).

«ΤΟ ΠΟΛΥ ΚΑΚΟ ΠΑΙΔΙ ΣΤΙΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ»
Ένα, δύο, τρία,
δε μ' αρέσει η γεωμετρία
και τέσσερα και πέντε κι έξι,
δεν καταλαβαίνω λέξη.
Πρόσθεση κι αφαίρεση
-Κάνε πιο πέρα ρε συ,
άσε κάτω το τετράδιο
κι άνοιξε βραχέα στο ράδιο,
ν' ακούσουμε λιγάκι ροκ
να φάμε και μια πάστα κωκ.
Αφαίρεση και συμμιγείς
στην τουαλέτα μην αργείς
πάει το διάλειμμα, τελειώνει
και με πιάσαν κοιλοπόνοι.
Έχω έν' αδερφό αριστούχο
κόλλησε στον τοίχο με ούχο
το πτυχίο του, να το δω
για να νιώσω, λέει, αιδώ,
που 'μαι ξύλο απελέκητο
κι όλο το γλέντι μου κοιτώ.
Μα εγώ δε δίνω διάρα
του κολλάω και μια σφαλιάρα,
όλο με το πες, πες, πες,
δε γουστάρεις διακοπές.
Το σκολειό τώρα τελείωσε
και μ' ένα πούλμαν του ΟΣΕ,
εμπρός παιδιά στην εξοχή
να παίξουμ' ΕΝΑ-ΔΥΟ-ΧΙ.
Το τζιν μου το καλό θα βάλω
κι ας με σφίγγει στον καβάλο
πάρε μπαγλαμά και μπάντζο
και παπούτσια απ' τον Κατράντζο.
Μπάλα, ξάπλες, χαβαλέ
-ρήγα, ντάμα και βαλέ-
κι από το Θεό να το 'βρει
όποιος έρθει τον Οχτώβρη
και μου πει: ξανά θρανίο!
Θα του σπάσω το κρανίο.
Τέρμα πια για μένα! Πάει
το σχολείο -μπάι, μπάι!

Η μπαλάντα για τα καλά παιδιά

Παιδάκια,πάντοτε ν’ακούτε τους γονείς σας
που θέλουν μόνο το δικό σας το καλό.
Να λέτε “ευχαριστώ','παρακαλώ',
να μην υψώνετε τον τόνο της φωνής σας.


Ποιοί είν’ αυτοί που μας μαθαίνουν τρόπους,
που μας μαθαίνουν νά’μαστε ευγενείς;
Μονάχα οι καλοί μας οι γονείς
για να μας κάνουνε σωστούς ανθρώπους.


Όλα στο σπίτι σαν ρολόι ρυθμισμένα.
Ο μπαμπάς όλη μέρα στη δουλειά.
Η μαμά τινάζει στο μπαλκόνι τα χαλιά
κι ύστερα στρώνει τα κρεβάτια ένα ένα.


Συνήθως βλέπουν τηλεόραση τα βράδια,
καμιά φορά πηγαίνουν σινεμά.
Κάποτε μένει μονή η μαμά
και μας κακομαθαίνει με τα χάδια.


Λείπει τότε ο μπαμπάς στο καφενείο
εκεί που πάνε οι άντρες μοναχοί.
Παίζουνε πρέφα, λεν αστεία,χι,χι,χι
καμιά φορά ξεχνιούνται ως τις δύο.


Τις Κυριακές μας έρχονται επισκέψεις.
Βγάζει η μαμά καφέδες και γλυκά.
Οι άντρες συζητούν πολιτικά
και οι γυναίκες: “αύριο τι θα μαγειρέψεις;'.


Έτσι τα βρήκαμε, πάππου προς πάππου
και-προς Θεού-μην τα πειράξεις,πα,πα,πα!
Ακολουθείστε τα γνωστά τα πρότυπα
να φτάσετε κι εσείς μια μέρα κάπου.


Λοιπόν, παιδάκια, σεβασμό προς τους γονείς σας
που θέλουν μόνο το δικό σας το καλό.
Πάντα και πάντα:'ευχαριστώ','παρακαλώ',
και μην υψώνετε τον τόνο της φωνής σας.

 «Τα παιδία περιπαίζει», 28.11.-6.12.2015, ώρα 16:30, «Σπίτι του Πολιτισμού», Ρέθυμνο Κρήτης
«Τα παιδία περιπαίζει»
Ομαδική έκθεση εικαστικών με αφορμή το έργο
του Μανούσου Φάσση «Παιδική Μούσα»

Η Φιλόμουση Μυστακική Εταιρεία Βιέννης, ο Σύλλογος Καλλιτεχνών για την Προώθηση Τέχνης ΚατARTι και ο Όμιλος Φίλων Ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη διοργανώνουν την εικαστική έκθεση «Τα παιδία περιπαίζει» με θέμα την Παιδική Μούσα του Μανούσου Φάσση. 

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα γίνουν στις 28 Νοεμβρίου, ώρα 16:30, στο πλαίσιο της Ημερίδας που συνδιοργανώνουν το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Πανεπιστήμιο Κρήτης για τον Μανόλη Αναγνωστάκη, στο «Σπίτι του Πολιτισμού» στο Ρέθυμνο Κρήτης. 

Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 6 Δεκεμβρίου.

Ο Μανούσος Φάσσης είναι το alter ego του Μανόλη Αναγνωστάκη. Στο έργο Παιδική Μούσα παρουσιάζονται σατιρικά ποιήματα «για παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας». Με σαφή αναφορά στα όρια, τις δεσμεύσεις, τον καθωσπρεπισμό και τις προκαταλήψεις της οικογένειας, του εκπαιδευτικού συστήματος και της κοινωνίας, ο ποιητής σατιρίζει όσους σπεύδουν να τετραγωνίσουν τα όνειρα και να κόψουν τα φτερά της φαντασίας και της ελευθερίας της έκφρασης. 

Στην έκθεση συμμετέχουν συνολικά 21 καλλιτέχνες με έργα ελεύθερης τεχνικής, σχολιάζοντας, εικαστικά, θέματα εκπαίδευσης, διαπαιδαγώγησης και οικογενειακών σχέσεων. Οι καλλιτέχνες που λαμβάνουν μέρος είναι με αλφαβητική σειρά οι: Έρη Αγρίου, Μανόλης Αλμπάνης, Κατερίνα Γιαβρίδη, Ματθαίος Γιαννούτσος, Γεωργία Γρηγοριάδου, Άννα Δημητρίου, Στέλλα Δρυγιαννάκη, Στέλιος Καλογεράκης, Κωνσταντίνος Καλφούτζος, Κάλλη Καραδάκη, Χρύσα Καραδάκη, Πένυ Κορρέ, Κωνσταντίνος Παπαχαράλαμπος, Αλίκη Παππά, Αμαλία Περράκη, Ρία Σιδηράκη, Ekkehard Tischendorf, Αλεξάνδρα Τσιτσιντά, Μαρία Τσουκνάκη, Φωτεινή Χαμιδιελή και Βασιλική Χαρατσή.