Ενότητα 16 Γλώσσα

Μουσεία

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ - ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

Όταν έχουμε ενεργητική σύνταξη, τότε το ρήμα δηλώνει ότι κάποιος κάνει κάτι, δηλ. το ρήμα της πρότασης έχει ενεργητική διάθεση. Η ενεργητική σύνταξη τονίζει

περισσότερο το δράστη, αυτόν που κάνει την ενέργεια ή αυτόν που επηρεάζει

τη δράση. Τα περισσότερα ρήματα που έχουν ενεργητική διάθεση ανήκουν

στην ενεργητική φωνή, υπάρχουν όμως και ρήματα με ενεργητική διάθεση

που ανήκουν στην παθητική φωνή.

ΠΡΟΣΟΧΗ!

Δεν πρέπει να μπερδεύουμε την ενεργητική διάθεση με την ενεργητική φωνή.

Όταν λέμε ότι ένα ρήμα έχει ενεργητική διάθεση εννοούμε ότι το

υποκείμενό του ενεργεί, ενώ όταν λέμε ότι ένα ρήμα βρίσκεται

στην ενεργητική φωνή εννοούμε ότι αυτό το ρήμα τελειώνει σε -ω.

Κάποιος κάνει κάτι

- Ο Γιάννης λύνει τις ασκήσεις. (λύνω)

- Η γιαγιά περιποιείται τα λουλούδια. (περιποιούμαι)

Όταν έχουμε παθητική σύνταξη, τότε το ρήμα δηλώνει ότι κάποιος

παθαίνει κάτι από κάποιον ή από κάτι.

Η παθητική σύνταξη τονίζει περισσότερο το αποτέλεσμα της ενέργειας

παρά αυτόν που ενεργεί. Αυτός που ενεργεί εμφανίζεται με τη

μορφή του ποιητικού αιτίου (από+αιτιατική πτώση).

Τα περισσότερα ρήματα με παθητική διάθεση ανήκουν στην παθητική φωνή,

υπάρχουν όμως και ρήματα με παθητική διάθεση που ανήκουν

στην ενεργητική φωνή.

ΠΡΟΣΟΧΗ!

Δεν πρέπει να μπερδεύουμε την παθητική διάθεση με την παθητική φωνή.

Όταν ένα ρήμα έχει παθητική διάθεση, εννοούμε ότι το υποκείμενό

του παθαίνει κάτι ή επηρεάζεται από τη δράση, ενώ όταν λέμε ότι

ένα ρήμα βρίσκεται στην παθητική φωνή εννοούμε ότι αυτό

το ρήμα τελειώνει σε -μαι.

Κάποιος / Κάτι παθαίνει κάτι από κάποιον / κάτι

- Ο ασθενής εξετάζεται από το γιατρό. (εξετάζομαι)

- Ο πάγος λιώνει από τη ζέστη. (λιώνω)

Στο ποιητικό αίτιο βρίσκεται αυτός που ενεργεί (ο δράστης):

γιατρός, ζέστη.

ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΣΕ ΠΑΘΗΤΙΚΗ

Μια πρόταση που έχει ενεργητική σύνταξη μπορεί να μετατραπεί σε παθητική σύνταξη. Ισχύει, βέβαια, και το αντίθετο, να κάνουμε την παθητική σύνταξη ενεργητική.

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ	ΡΗΜΑ	ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ
Ο ξυλουργός (ονομαστική)	καρφώνει (ρήμα ενεργητικής διάθεσης)	τα σανίδια. (αιτιατική)

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ	ΡΗΜΑ	ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΙΤΙΟ
Τα σανίδια (ονομαστική)	καρφώνονται (ρήμα παθητικής διάθεσης)	από τον ξυλουργό. (από + αιτιατική)

Το ρήμα ενεργητικής διάθεσης γίνεται ρήμα παθητικής διάθεσης.

Το άμεσο αντικείμενο γίνεται υποκείμενο.

Το υποκείμενο γίνεται ποιητικό αίτιο.

ΠΡΟΣΟΧΗ! Η πρόθεση από+αιτιατική εκτός από ποιητικό αίτιο

μπορεί να δηλώνει και προέλευση, απομάκρυνση κ.ά.

Αρχαιόκλιτα ρήματα

Αρχαιόκλιτα είναι τα ρήματα που κλίνονται όπως στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Χρησιμοποιούμε δηλαδή και σήμερα κάποιους τύπους από τα αρχαία ελληνικά. Η κλίση αυτή λέγεται λόγια.
Τέτοια ρήματα είναι:

το βαίνω και τα σύνθετά του (συμβαίνω, αποβαίνω)

το άγω και τα σύνθετά του (διάγω, εξάγω, παράγω)

το λαμβάνω και τα σύνθετά του (συλλαμβάνω, απολαμβάνω)

το δεικνύομαι και τα σύνθετά του (επιδεικνύομαι, αποδεικνύομαι)

Στα παραπάνω ρήματα οι τύποι που παίρνουμε από τα αρχαία ελληνικά είναι κυρίως το γ’ ενικό και πληθυντικό αορίστου (συνέβη / συνέβησαν, συνελήφθη / συνελήφθησαν, απεδείχθη / απεδείχθησαν).
Τύπους από την αρχαία ελληνική συναντούμε και στην κλίση:
των ρημάτων β’ συζυγίας α΄ τάξης (εγγυώμαι, εξαρτώμαι)
των ρημάτων β’ συζυγίας β΄ τάξης (θεωρούμαι, στερούμαι)

ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
Ενεστώτας: συμβαίνει εισάγω
Παρατατικός: συνέβαινε εισήγα
Αόριστος: συνέβη εισήγαγα
Εξ. Μέλλοντας: θα συμβαίνει θα εισάγω

Στ. Μέλλοντας: θα συμβεί θα εισαγάγω
Παρακείμενος: έχει συμβεί έχω εισαγάγει
Υπερσυντέλικος: είχε συμβεί είχα εισαγάγει
Συντ. Μέλλοντας: θα έχει συμβεί θα έχω εισαγάγει

αποδεικνύω συλλαμβάνω
απεδείκνυα συλλάμβανα
απέδειξα συνέλαβα
θα αποδεικνύω θα συλλαμβάνω

θα αποδείξω θα συλλάβω
έχω αποδείξει έχω συλλάβει
είχα αποδείξει είχα συλλάβει
θα έχω αποδείξει θα έχω συλλάβει

ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ
Ενεστώτας: εισάγομαι αποδεικνύομαι
Παρατατικός: εισαγόμουν αποδεικνυόμουν
Αόριστος: εισήχθη / εισήχθηκα αποδείχθηκα / απεδείχθην
Εξ. Μέλλοντας: θα εισάγομαι θα αποδεικνύομαι
Στ. Μέλλοντας: θα εισαχθώ θα αποδειχθώ
Παρακείμενος: έχω εισαχθεί έχω αποδειχθεί
Υπερσυντέλικος: είχα εισαχθεί είχα αποδειχθεί
Συντ. Μέλλοντας: θα έχω εισαχθεί θα έχω αποδειχθεί

Ενεστώτας: συλλαμβάνομαι
Παρατατικός: συλλαμβανόμουν
Αόριστος: συνελήφθην
Εξ. Μέλλοντας: θα συλλαμβάνομαι
Στ. Μέλλοντας: θα συλληφθώ
Παρακείμενος: έχω συλληφθεί
Υπερσυντέλικος: είχα συλληφθεί

Συντ. Μέλλοντας: θα έχω συλληφθεί

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ
θεωρούμαι                                                     εγγυώμαι
θεωρείσαι    εγγυάσαι
θεωρείται                                                       εγγυάται
θεωρούμαστε εγγυόμαστε
θεωρείστε εγγυάστε
θεωρούνται εγγυώνται

ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ
θεωρούμουν                                                   εγγυόμουν
θεωρούσουν                                                   εγγυόσουν
θεωρούνταν / θεωρείτο                             εγγυόταν
θεωρούμαστε /θεωρούμασταν               εγγυόμαστε / εγγυόμασταν
θεωρούσαστε / θεωρούσασταν              εγγυόσαστε / εγγυόσασταν
θεωρούνταν                                                    εγγυόνταν / εγγυούνταν

Απρόσωπα ρήματα

Απρόσωπο: είναι το ρήμα που χρησιμοποιείται στο γ΄ ενικό και ως υποκείμενο δεν έχει πρόσωπο, πράγμα ή αντωνυμία αλλά μία ολόκληρη πρόταση που ξεκινά με το ‘να’, το ‘ότι’ και το ‘πως’.

Ως απρόσωπα ρήματα χρησιμοποιούνται:

πρέπει, πρόκειται, συμφέρει, χιονίζει, βρέχει, απαγορεύεται, επιτρέπεται και άλλα.
Πρέπει να διαβάσω.
Ρ Υ

* Προσέχω: Μερικά ρήματα μπορεί να χρησιμοποιούνται και ως προσωπικά αλλά και ως απρόσωπα.
Απαγορεύεται το κάπνισμα.
Ρ Υ
ποιος απαγορεύεται; το κάπνισμα

Η λέξη ‘κάπνισμα’ είναι ουσιαστικό, άρα το ρήμα είναι προσωπικό.

Απαγορεύεται να καπνίζετε.
Ρ Υ
ποιος απαγορεύεται; Ως Υποκείμενο θεωρούμε ‘να καπνίζετε’, που είναι πρόταση, άρα το ρήμα είναι απρόσωπο.

Πώς αφηγούμαστε μια ιστορία

Πρόλογος
Πού και πότε συνέβη αυτή η ιστορία.

Κυρίως Θέμα
Ποια πρόσωπα συμμετέχουν.

Τι είναι σημαντικό να γνωρίζουν οι αναγνώστες για τα πρόσωπα αυτά;
Τι έγινε στην αρχή.
Τι έγινε στη συνέχεια. Ποιο γεγονός είναι σημαντικό.
Ποια είναι τα συναισθήματα των προσώπων;

Πώς αλλάζουν τα συναισθήματά τους;
Τι έγινε στο τέλος;

Επίλογος
Ποιο είναι το αποτέλεσμα του γεγονότος;
Ποιο συμπέρασμα προκύπτει;
Πώς ένιωσαν τα πρόσωπα;
Ποια είναι η γνώμη μας;

Προσοχή:
* Προσέχουμε να μη χρησιμοποιούμε τη λέξη ‘εγώ’.
* Η αφήγηση πρέπει να είναι γρήγορη και παραστατική. Δεν γράφουμε πολλά λόγια για θέματα που δεν σχετίζονται άμεσα με την ιστορία.
*Οι ερωτήσεις του σχεδιαγράμματος είναι βοηθητικές προς τη ροή της έκθεσης! Δεν γράφω απλώς τις απαντήσεις.

Περίληψη

Για να γράψω μια περίληψη:
1. Διαβάζω το κείμενο (2 φορές)
2. Διαβάζω τις παραγράφους και υπογραμμίζω τις λέξεις- κλειδιά.
3. Γράφω ένα πλαγιότιτλο για καθεμία.
4. Ενώνω τους πλαγιότιτλους.

* Μπορούμε να ξεκινήσουμε με τη φράση «Σύμφωνα με το κείμενο…»

ή «Το κείμενο μιλάει για…»
* Χρησιμοποιούμε συνδετικές λέξεις.
* Δεν χρησιμοποιούμε λέξεις ίδιες με αυτές του κείμενου.
* Δεν σχολιάζουμε το κείμενο ούτε γράφουμε τη γνώμη μας.
* Η περίληψη είναι (συνήθως) μια παράγραφος

Πώς κάνουμε έναν απολογισμό (για όσα είδαμε, ακούσαμε, μάθαμε και αισθανθήκαμε) μετά από επίσκεψη σε κάποιο χώρο

Όταν θέλουμε να δώσουμε πληροφορίες για μια επίσκεψη που κάναμε αναφέρουμε:

Πρόλογος
Πότε και γιατί πήγαμε εκεί;

Με ποιους και πως;

Κυρίως Θέμα
Γράφουμε τη γενική εντύπωση του τόπου (η πρώτη ματιά).
Περιγραφή του τόπου με περισσότερες λεπτομέρειες. Τι μας έκανε εντύπωση;
(ΘΥΜΑΜΑΙ: η περιγραφή γίνεται από το γενικό στο συγκεκριμένο)
Τι κάναμε εκεί; Αναφέρω μερικά ενδιαφέροντα περιστατικά.

Επίλογος
Ποια είναι τα συναισθήματα μου και οι σκέψεις μου για τον τόπο αυτό;

Πώς πείθουμε κάποιον, δικαιολογώντας αυτά που λέμε

Για να στηρίξουμε την άποψή μας και να πείσουμε τους άλλους ότι είναι σωστή χρησιμοποιούμε επιχειρήματα.

Πολλές φορές καλούμαστε να στείλουμε μια επιστολή για να πείσουμε κάποιον σχετικά με τη άποψή μας. Σε αυτή την περίπτωση, δεν ξεχνάμε τα βασικά στοιχεία της επιστολής:

Ημερομηνία, εκφώνηση (αξιότιμε, αγαπητέ…), αποφώνηση (με εκτίμηση, φιλικά…)

Πρόλογος
Γράφουμε το θέμα και την άποψή μας σχετικά με αυτό.

Κυρίως Θέμα
Αναφέρουμε γιατί υποστηρίζουμε αυτή την άποψη. Ποια είναι τα θετικά ή τα αρνητικά της άποψής μας, τα θετικά και τα αρνητικά της αντίθετης άποψης. Αναλύουμε τα επιχειρήματά μας.

Επίλογος
Γράφουμε το γενικό συμπέρασμα της σκέψης μας.
* Χρησιμοποιώ: φράσεις όπως: έχω τη γνώμη ότι, η άποψή μου είναι, πιστεύω ότι, νομίζω ότι, θεωρώ ότι…* αιτιολογικές προτάσεις

*φράσεις που δείχνουν τα συναισθήματά μας ή προκαλούν το συναίσθημα των άλλων.

«Κλεμμένα γλυπτά του Παρθενώνα»

Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου.

Ως “Ελγίνεια” Μάρμαρα είναι γνωστή μία συλλογή γλυπτών που προέρχονται από την Ακρόπολη των Αθηνών τα οποία κλάπηκαν από τον Τόμας Μπρους, 7ο κόμη του Έλγιν, πρέσβη στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από το 1799 μέχρι το 1803, και μεταφέρθηκαν στην Βρετανία το 1806. Εκμεταλλευόμενος την Οθωμανική ηγεμονία στην ελληνική επικράτεια, κατάφερε και απέκτησε φιρμάνι από τον Οθωμανό Σουλτάνο για την αποκαθήλωσή τους από τον Παρθενώνα με σκοπό την μέτρηση και την αποτύπωσή τους σε σχέδια, και στη συνέχεια προχώρησε στην αφαίρεση και φυγάδευσή τους. Τα γλυπτά αυτά αποθηκεύτηκαν στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου το 1816. Το οθωμανικό φιρμάνι, που κατέχει το Βρετανικό Μουσείο "δεν φέρει την υπογραφή και τη σφραγίδα του Σουλτάνου ή τη συνήθη επίκληση στο Θεό, και χωρίς αυτά, ο Elgin και συνεπώς το Βρετανικό Μουσείο δεν έχουν καμία νομική απόδειξη της κυριότητας των Γλυπτών του Παρθενώνα", σύμφωνα με έκθεση ειδικών (Ενημερωτικό Δελτίο, Nov.2008). Το 1936 τοποθετήθηκαν στην έκθεση Duveen που δημιουργήθηκε για αυτό το σκοπό. Από το 1983, με πρωτοβουλία της τότε Υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη, η Ελλάδα καταβάλλει προσπάθειες να φέρει τα Ελγίνεια πίσω στην Αθήνα. Η προσπάθεια των ελληνικών αρχών για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα στο τόπο καταγωγής και κατασκευής τους υποστηρίζεται ενεργά από διεθνή, ομότιτλη επιτροπή. Η αναγκαιότητα της επιστροφής τους στην Ελλάδα επιβεβαιώνεται και από την επίσημη θέση της εκπροσώπου της UNESCO, με βάση την αρχή της διατήρησης της ακεραιότητας των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομίας. Κατά καιρούς έχουν δει τη δημοσιότητα διάφορες προτάσεις από έγκριτους, ουδέτερους παρατηρητές, με σκοπό την εξεύρεση μιας λύσης στη διαφωνία Ελλάδας και Βρετανικού Μουσείου επί του ζητήματος της επιστροφής των κλεμμένων γλυπτών.

Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το Βρετανικό Μουσείο τον Απρίλιο του 2007, αναφέρεται ότι δεν προτίθεται να παραχωρήσει την κυριότητα των Γλυπτών του Παρθενώνα σε ελληνικό μουσείο. Νεότερη ανακοίνωση του Βρετανικού Μουσείου (2009) ανέφερε πως, με την ευκαιρία των εγκαινίων του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης, θα ήταν διατεθειμένο να δανείσει τα Ελγίνεια, αρκεί η ελληνική κυβέρνηση να αναγνωρίσει το δικαίωμα ιδιοκτησίας τους στο Μουσείο. Η ελληνική κυβέρνηση απέρριψε την πρόταση.

Κάμερον: Αρνητικός στην επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα

Τζαβάρας: «Πάγια εθνική θέση η επιστροφή των Γλυπτών»

ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: 21/02/2013 13:00 | ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: 21/02/2013 19:25

Από τα πλέον επίσημα χείλη ακούστηκε το «όχι» της Βρετανίας στο πάγιο αίτημα της Ελλάδας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα.

Στη διάρκεια της επίσκεψής του στην Ινδία, και με αφορμή αίτημα της χώρας για την επιστροφή από το Λονδίνο ενός διαμαντιού 105 καρατίων, ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον ξεκαθάρισε ότι το διαμάντι δεν θα επιστραφεί και παρομοίασε την υπόθεση με το θέμα των Γλυπτών.

«Δεν πιστεύω πως αυτή είναι η σωστή προσέγγιση» είπε την Τετάρτη ο Ντέιβιντ Κάμερον, απευθυνόμενος στους δημοσιογράφους.

«Είναι το ίδιο ζήτημα με τα Ελγίνεια Μάρμαρα» πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι «η σωστή απάντηση είναι το Βρετανικό Μουσείο και οι άλλοι πολιτιστικοί θεσμοί να κάνουν ακριβώς αυτό που κάνουν, δηλαδή να διασυνδέονται με άλλους θεσμούς σ' όλο τον κόσμο ώστε να εξασφαλίζουν ότι τα πράγματα που έχουμε και που φροντίζουμε τόσο καλά, να τα μοιραζόμαστε όπως αρμόζει με ανθρώπους σ' όλο τον κόσμο».

«Σίγουρα δεν πιστεύω στον επιστροφισμό (χρησιμοποίησε τη λέξη returnism). Δεν πιστεύω πως είναι κάτι λογικό» διεμήνυσε.

Την εποχή της αποικιοκρατίας η Βρετανία υποχρέωσε την Ινδία να της παραδώσει το διαμάντι ώστε να δοθεί ως δώρο στη βασίλισσα Βικτωρία. Ο πολύτιμος λίθος είχε κοσμήσει το διάδημα της εκλιπούσης μητέρας της βασίλισσας Ελισάβετ και σήμερα εκτίθεται στον Πύργο του Λονδίνου.

Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα διαμάντια στον κόσμο και πολλοί Ινδοί -ανάμεσά τους και ο εγγονός του ηγέτη της ανεξαρτησίας Μαχάτμα Γκάντι- έχουν ζητήσει να επιστραφεί ως εξιλέωση για το αποικιοκρατικό παρελθόν της Βρετανίας.