Γλώσσα Ενότητα 6

Η Ζωή σε Άλλους Τόπους

Σχολικό βιβλίο ΚΛΙΚ

Τα λίμερικ (limerick) είναι ποιήματα σύντομα (5στιχα συνήθως), σατιρικά ή απλώς κωμικά, "δίχως νόημα".
Ξακουστά είναι εκείνα του Έντουαρντ Λιρ (Edward Lear), που το 1864 δημοσίευσε μια ποιητική συλλογή με λίμερικ, με τον τίτλο The book of nonsense.

Να ένα λίμερικ του Λιρ :

Υπήρχε ένας γέρος στο έλος

από τη φύση του ήταν ασήμαντος κι ανέμελος
καθισμένος σ' ένα πετραδάκι
τραγουδούσε δημοτικά σ' ένα βατραχάκι
αυτός ο διδακτικός γέρος στο έλος.

Γιώργου Σεφέρη: Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδιά

Στην Ελλάδα, πρώτος που αποπειράθηκε να γράψει λίμερικ είναι ο Γιώργος Σεφέρης. Μάλιστα, πήγε να αποδώσει τον όρο στα ελληνικά με τη λέξη "ληρολόγημα", συνδυάζοντας το όνομα του Λιρ με τη λέξη "λήρος", που σημαίνει τρελή κουβέντα, ασυνάρτητα λόγια. Το 1975 εξέδωσε μια συλλογή από λίμερικ, με τον τίτλο Ποιήματα με ζωγραφιές σε μικρά παιδιά.

Σχέδιο του Σεφέρη για το ποίημα με την Κοπέλα στο Πεκίνο 

Σχέδιο του Σεφέρη για το ποίημα με την Κυρία από το Κόγκο (1941)

λόγγος (ο) : πυκνό θαμνώδες δάσος: Zώα του βουνού και του λόγγου.

Συνώνυμα: δάσος, δρυμός

Παρουσίαση από τον Γ. Σουδία

Γ. Σεφέρης ΚΛΙΚ

Εδώ το πρώτο της συλλογής :

Ήταν μια κοπέλα από τη Σάμο

που έχωσε το δεξί της στην άμμο
και με τ' άλλο χέρι
εκρατούσε ένα αστέρι
ετούτη η κοπέλα απ' τη Σάμο.

Λίμερικ του Λιρ από την παρουσίαση της Άννας Παππά ΚΛΙΚ

Τα λίμερικ ομοιοκαταληκτούν συνήθως αα-ββ-α.

Δομή ενός λίμερικ:

1^ος στίχος: παρουσίαση του πρωταγωνιστή (ποιος;)

2^ος στίχος: βασική ιδιότητα ή παραξενιά του πρωταγωνιστή

3^ος + 4^ος στίχος:  ενέργειες του πρωταγωνιστή και αντιδράσεις του περιβάλλοντος

5^ος στίχος: παραλλαγή του 1^ου στίχου – κλείσιμο της ιστορίας με ένα επίθετο κατάλληλο νοηματικά αλλά ταυτόχρονα ευρηματικό, εντυπωσιακό και πρωτότυπο.

Διάβασε μερικά λίμερικ:

Ήταν ένας αρκούδος από το Κογκό 
που έκανε συνέχεια: Όι, ο! 
και για να σταματήσει το όι, ό
πήγε στον ποταμό να πιει νερό
αυτός ο αρκούδος από το Κογκό.

Ήταν ένας άντρας απ' τη Μάνη

που 'δωσε τα αυγά του σε έναν τσομπάνη

κι αυτός έκανε ομελέτα

με ντομάτα και λίγη φέτα

και τα 'φαγε μαζί με τον άντρα απ' τη Μάνη 

Ήταν ένας σκύλος από τη Γαλλία

που γάβγιζε κι έκλαιγε σε όλη την Ασία

και του δώσαν ηρεμιστικό

και το μυαλό του έγινε σαν σύκο ζουμερό

αυτός ο σκύλος από τη Γαλλία

Κι ένα λίμερικ του Β. Παυλίδη

Τι λέτε; Γράφουμε λίμερικ;

Ξεκινάμε κάπως έτσι:

Ήταν ............................... (κάποιος/α)

που ................................... (κάτι έκανε, του/της συνέβαινε)

όμως .................................. (κάτι προέκυψε ή κάτι άλλο έγινε)

και ..................................... (κάτι είπε)

βρες ένα περίεργο επίθετο γι' αυτόν/ήν.

Ποιος; Ένα παιδί από την Παλλήνη

Ιδιότητα; τρελαινόταν να παίζει με πλαστελίνη

Τι έκανε; παντού, όπου κι αν πήγαινε

Τι έκανε; για πλαστελίνη μίλαγε

Επίθετο; το ταλαντούχο παιδί απ’ την Παλλήνη

Ποιος; Ζούσε ένας ποντικός στο μεγάλο πύργο

Ιδιότητα; δυο παπούτσια φόραγε κι ένα σκούφο τρύπιο

Τι έκαναν οι άλλοι; οι γάτες τον κορόιδευαν κάθε που τον θωρούσαν

Τι έκαναν οι άλλοι; κουδούνια δυο του φόραγαν όταν τον συναντούσαν

Επίθετο; του καημένου ποντικού που θα ‘θελα για φίλο

ΠΗΓΗ: daskalosa.eu

Αυτόχθων = αυτό+χθων Επίθετο  ( -ων -ων -ον:  -ονα, -ονες - όνων ) 

Aντίθετο:  ετερόχθων.

Συνώνυμα: ιθαγενής, ντόπιος, επιχώριος, γηγενής

η χθών, -ονός: 1. η γη, το έδαφος, το χώμα 

η Χθων: μυθ. προσωποποιημένη θεότητα τής γης, που ταυτίζεται με τη Γαία και την οποία θεωρούσαν μητέρα τών Τιτάνων, τών Σειρήνων, τών Γιγάντων και τού Τυφώνος

2. (κατ' επέκτ.) τα βάθη τής γης, ο Κάτω Κόσμος, ο Άδης 

3. η οικουμένη, ο κόσμος

Αυτόχθονες αποκαλούμε αυτούς που κατοικούν στη γη των προγόνων τους, που δεν ήρθαν από άλλο τόπο. Στις μέρες μας έχουν απομείνει λίγοι, γιατί οι "πολιτισμένοι" Ευρωπαίοι και άλλοι αποδείχτηκαν απολίτιστοι, αφού τους φέρθηκαν σαν "πρωτόγονους", τους εκμεταλλεύτηκαν και ή τους εξόντωσαν ή τους περιόρισαν σε μικρές εκτάσεις γης. Λέγονται και ιθαγενείς. 

Αυτόχθονες λαοί υπάρχουν σε ολόκληρο τον πλανήτη. π. χ.

• στην Αφρική: οι Βέρβεροι, οι Τουαρέγκ, οι Μασάι, οι Πυγμαίοι, οι Βουσμάνοι, οι Μπαντού

Οι Μασάι ζούνε στην περιοχή των συνόρων Κένυας - Τανζανίας.

Βέρβεροι και αλφάβητο ΚΛΙΚ

ΠΗΓΗ: www.mixanitouxronou.gr

• στην Ασία: οι Μογγόλοι, οι Βεδουίνοι, οι Καλάς

Μια πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση από τον Αποστόλη Αγγελόπουλο για τους Καλάς. Είμαι σίγουρη ότι θα σας εκπλήξει!!!

ΚΛΙΚ Παρουσίαση Καλάς

• στην Αμερική: οι Ινδιάνοι (Σιου, Τσερόκοι, κλπ)

Ο κώδικας τιμής/ηθικής των Ινδιάνων.

Οι Ινδιάνοι της Αμερικής έζησαν αγαπώντας και τιμώντας πάνω από όλα την φύση. Η Σοφία τους διαφαίνεται παντού. Στο πως έζησαν αρμονικά με τη φύση, σε αυτά που φορούσαν, σε αυτά που δημιούργησαν, στον τρόπο που παρασκεύαζαν και έτρωγαν το φαγητό τους, στον τρόπο που ζούσαν μέσα στις οικογένειες τους και στη σημασία που έδιναν στην συνοχή της κοινωνίας τους, στις αξίες τους, στα πιστεύω τους και στη φιλοσοφία τους γενικότερα. Δεν είναι εύκολο να μιλήσεις για την ιστορία των Ινδιάνων. Όχι μόνο γιατί είναι πάρα πολλά τα στοιχεία που πρέπει να αναζητήσεις, ούτε γιατί οι φυλές ήταν τόσες πολλές, αλλά κυρίως γιατί τα περισσότερα ιστορικά στοιχεία προέρχονται από περιγραφές που περνάνε από γενιά σε γενιά. Ένας ακόμη λόγος που δυσκολεύει την ιστορική καταγραφή, είναι η προσπάθεια που κατέβαλαν οι «πολιτισμένοι» Ευρωπαίοι, όχι μόνο να υποδουλώσουν το έθνος των Ινδιάνων, αλλά να το εξαφανίσουν κιόλας.

• στην Ωκεανία: οι Αβορίγινες (Αυστραλία), οι Μαορί (Νέα Ζηλανδία), οι Παπούα (Νέα Γουινέα)

Μαορί, οι κάτοικοι της μακρινής Νέας Ζηλανδίας

• στις Αρκτικές περιοχές: οι Εσκιμώοι, οι Λάπωνες (λίγο χαμηλότερα), οι Σαάμι

λεξιλόγιο: αυτόχθονες λαοί, εξερευνητές - εξερευνώ, ιθαγενής, ντόπιος, καταπατώ, εξοντώνω, πολιτισμός - πολιτισμένοι, , πολιτισμική ταυτότητα, εγκαταλείπω, εξαφανίζω - εξαφανίζομαι πληθυσμοί, πρωτόγονοι, παραδοσιακός τρόπος ζωής, βίος - βιώνω.

Εργασία 3, σελ. 81 σχολικό βιβλίο:

Να επιλέξεις κάποιον από τους παραπάνω αυτόχθονες λαούς και να βρεις πληροφορίες. Ύστερα να γράψεις ένα σύντομο κείμενο (περίληψη) των πληροφοριών εστιάζοντας στα κύρια σημεία. 

• Ποιος είναι αυτός ο λαός και πού κατοικεί
• Στοιχεία για τη ζωή του (πληθυσμό, γλώσσα, θρήσκευμα, συνήθειες, ασχολίες, ήθη, έθιμα και γενικά οποιαδήποτε πληροφορία νομίζει ότι είναι ενδιαφέρουσα. Μπορείς να βάλεις και κάποια φωτογραφία.
• Για ποιο λόγο επέλεξες αυτόν τον λαό;
•