Τρίτη 30 Μαρτίου 2021

Γεωγραφία κεφάλαιο 25

Ο οριζόντιος διαμελισμός της Ευρώπης

Γεωμορφολογικός Ευρώπης ΚΛΙΚ

Πολυχάρτης 2

Ο οριζόντιος διαμελισμός είναι το σύνολο των ακτογραφικών στοιχείων που διαμορφώνουν το σχήμα των ακτών.
Ακτογραφικά στοιχεία είναι οι κόλποι, οι όρμοι, οι χερσόνησοι, τα ακρωτήρια, οι πορθμοί, οι ισθμοί, τα νησιά, οι διώρυγες και γενικά όλες οι διαφορετικές μορφές που μπορεί να έχει η ακτογραμμή μιας περιοχής.
Κόλπος είναι ένα τμήμα της θάλασσας που εισχωρεί μέσα στην ξηρά.
Όρμος είναι ένας μικρός κόλπος.
Χερσόνησος είναι ένα κομμάτι της ξηράς που εισχωρεί μέσα στη θάλασσα και βρέχεται από τρεις πλευρές από αυτήν.
Ακρωτήριο είναι ή άκρη μιας χερσονήσου που εισχωρεί βαθιά μέσα στη θάλασσα.
Ισθμός είναι μια στενή λωρίδα ξηράς που χωρίζει δύο θάλασσες και ενώνει δύο τμήματα ξηράς.
Πορθμός είναι ένα στενό κανάλι θάλασσας που χωρίζει δύο τμήματα ξηράς και ενώνει δύο θάλασσες.
Νησί είναι ένα κομμάτι ξηράς που περικλείεται από νερό, ανεξάρτητα από αν βρίσκεται σε θάλασσα, λίμνη ή ποταμό.
Διώρυγα είναι ένας τεχνητός πορθμός.

Η Βαλκανική χερσόνησος περιλαμβάνει τα εξής κράτη: Ελλάδα, Αλβανία (Τίρανα), Βόρεια Μακεδονία (Σκόπια), Σερβία (Βελιγράδι), Βουλγαρία (Σόφια), Ρουμανία (Βουκουρέστι), το ευρωπαϊκό τμήμα της Τουρκίας, Μαυροβούνιο (Ποντγκόριτσα), Βοσνία – Ερζεγοβίνη (Σαράγεβο), Κροατία (Ζάγκρεμπ) και Σλοβενία (Λιουμπλιάνα).

Γεωμορφολογικός Βαλκανικής ΚΛΙΚ

Στη Βαλκανική χερσόνησο οι γεωλογικές διεργασίες (η αφρικανική πλάκα και ευρασιατική συναντούνται ακριβώς στα βαλκάνια, προκαλώντας σεισμούς και δημιουργώντας ηφαίστεια) που συνέβησαν πριν από εκατομμύρια χρόνια δημιούργησαν έντονο οριζόντιο διαμελισμό και ένα πολύ μεγάλο αριθμό νησιών, κυρίως στην Ελλάδα και στην Κροατία.

Μαυροβούνιο

Η ιστορική γέφυρα στο Μόσταρ Βοσνία Ερζεγοβίνη

Ντουμπρόβνικ Κροατία

Η Ιβηρική χερσόνησος φιλοξενεί τα κράτη της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Ανδόρας και του Γιβραλτάρ.

Γεωμορφολογικός Ιβηρικής ΚΛΙΚ

Η Ιταλική χερσόνησος περιλαμβάνει τα κράτη της Ιταλίας, του Βατικανού και του Αγίου Μαρίνου.

Στη Σκανδιναβική χερσόνησο υπάρχει πολύ έντονος οριζόντιος διαμελισμός. Στη βόρεια κυρίως ακτογραμμή της σχηματίζονται στενοί, βαθείς και επιμήκεις κόλποι που στα νορβηγικά ονομάζονται φιόρδ.

Γεωμορφολογικός Σκανδιναβικής ΚΛΙΚ
Τα φιορδ σχηματίστηκαν πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια όταν υποχώρησαν οι μεγάλοι παγετώνες, στα τέλη της εποχής των παγετώνων 10 με 12 χιλιάδες χρόνια πριν, που σκέπαζαν τα εδάφη της Σκανδιναβικής χερσονήσου. Οι παγετώνες γλιστρώντας στο έδαφος, έσκαψαν τεράστιες εσοχές οι οποίες γέμισαν από τα νερά της θάλασσας. Τα βράχια που κόπηκαν από τους παγετώνες έχουν ύψος ακόμη και χίλια μέτρα. Τα μεγαλύτερα φιορδ έχουν μήκος μέχρι και 200 χιλιόμετρα.
Φιορδ υπάρχουν όχι μόνο στη Νορβηγία, αλλά και στη Γροιλανδία, τη Χιλή, στη Σκωτία, στη Ν. Ζηλανδία και στη Νότια Αμερική, στη Γη του Πυρρός αλλά και κοντά μας στην Κροατία και το Μαυροβούνιο.

Η Κριμαϊκή Χερσόνησος, που είναι απλώς γνωστή ως Κριμαία, είναι μια χερσόνησος στην βόρεια πλευρά της Μαύρης Θάλασσας, η οποία περικυκλώνεται σχεδόν αποκλειστικά από θάλασσα